“กำไรขั้นต้น” คำที่คนทำธุรกิจ ต้องรู้จัก | THE BRIEFCASE

Gross Profit หรือ กำไรขั้นต้น
เป็นข้อมูลทางการเงินตัวหนึ่งที่เรามักได้ยินเสมอ
นอกจากนั้นเรายังจะได้ยินคำว่า Gross Profit Margin
หรืออัตรากำไรขั้นต้น อยู่เสมอเช่นกัน

กำไรขั้นต้น บอกอะไรเราบ้าง ?

กำไรขั้นต้นหรือ Gross Profit เกิดจาก
รายได้ หักด้วย ต้นทุนในการขายสินค้าหรือบริการ

เช่น สมมติว่าเราเปิดร้านขายก๋วยเตี๋ยว และขายได้ปีละ 1,000,000 บาท โดยที่มีต้นทุนขาย เช่น ค่าวัตถุดิบ ค่าอุปกรณ์ ทั้งหมด เท่ากับ 400,000 บาท หมายความว่า เรามีกำไรขั้นต้นทั้งหมด 600,000 บาท

แล้วอัตรากำไรขั้นต้น หรือ Gross Profit Margin คิดอย่างไร ?

วิธีคิดคือ เอากำไรขั้นต้น มาหารด้วย ยอดขาย
ซึ่งจากกรณีร้านก๋วยเตี๋ยวที่ยกตัวอย่างไปข้างต้น
ธุรกิจก็จะมี Gross Profit Margin เท่ากับ 60% นั่นเอง

คำถามคือ อัตรากำไรขั้นต้นที่สูงหรือต่ำนั้น บอกอะไรเราได้บ้าง ?

การที่บริษัทไหนมีอัตรากำไรขั้นต้นสูง
เหตุผลสำคัญอย่างหนึ่งคือ สินค้าหรือบริการของบริษัทนั้นสามารถกำหนดราคาขายได้สูงกว่าต้นทุนมาก อาจจะเป็นเพราะ มีแบรนด์ที่น่าเชื่อถือ มีคุณภาพในระดับพรีเมียม มีเอกลักษณ์เฉพาะ ยากที่คู่แข่งจะลอกเลียนแบบ

พูดง่าย ๆ ก็คือ ผู้ผลิตหรือเจ้าของธุรกิจนั้น สามารถเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าหรือบริการได้มาก

รวมไปถึง การเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมที่ตัวเองทำ จนก่อให้เกิดการได้เปรียบในด้านต้นทุนต่อหน่วย ส่งผลให้ต้นทุนขายของบริษัทนั้นต่ำมาก บริษัทนั้นก็จะมี Gross Profit Margin ที่สูงได้เช่นกัน

ลองมาดูตัวอย่างบริษัทชื่อดังเหล่านี้ ว่ามีอัตรากำไรขั้นต้นเท่าไรกันบ้าง ?

- Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) บริษัทผลิตชิประดับโลกสัญชาติไต้หวันที่ครองส่วนแบ่งอุตสาหกรรมผลิตชิปกว่า 56% ของโลก
ปี 2019 อัตรากำไรขั้นต้น 46%
ปี 2020 อัตรากำไรขั้นต้น 53%

- Microsoft บริษัทเทคโนโลยีจากสหรัฐอเมริกา
เจ้าของระบบปฏิบัติการ Windows ที่คนนิยมใช้กันทั่วโลก
โดยระบบปฏิบัติการ Windows ครองส่วนแบ่งในระบบปฏิบัติการกว่า 74% ของเครื่องคอมพิวเตอร์ทั่วโลก

ปี 2019 อัตรากำไรขั้นต้น 66%
ปี 2020 อัตรากำไรขั้นต้น 68%

อย่างไรก็ตาม หลายคนอาจนึกว่า
คงมีแต่บริษัทที่อยู่ในอุตสาหกรรมเทคโนโลยีเท่านั้น ที่มีอัตรากำไรขั้นต้นสูง
แต่จริง ๆ แล้วบางอุตสาหกรรม เช่น แบรนด์หรู
ก็เป็นอุตสาหกรรมที่มี Gross Profit Margin สูงได้เช่นกัน

อย่างเช่น LVMH บริษัทเจ้าของแบรนด์หรู อย่าง Louis Vuitton, Christian Dior
ปี 2019 อัตรากำไรขั้นต้น 66%
ปี 2020 อัตรากำไรขั้นต้น 64%

เราจะสังเกตเห็นว่า บริษัทที่ว่ามานี้ บริษัทที่เป็นผู้นำในอุตสาหกรรมนั้น ๆ
รวมไปถึง การที่สินค้าหรือบริการของบริษัทนั้นได้รับการยอมรับจากลูกค้าอย่างกว้างขวาง ก็ทำให้ Gross Profit Margin อยู่ในระดับสูงได้

ทีนี้ ถ้าถามต่อว่า แล้วอุตสาหกรรมไหนบ้างที่มักจะมี Gross Profit Margin ต่ำ ?
ยกตัวอย่างอุตสาหกรรมหนึ่ง นั่นคือ “สายการบิน”

ที่เป็นแบบนี้ ก็เนื่องจากธุรกิจสายการบินยังเป็นธุรกิจที่มีการแข่งขันด้านราคากันสูง เพื่อดึงดูดให้ลูกค้ามาใช้บริการ ทำให้ต้นทุนในการขายสินค้ามีสูง
ซึ่งกลยุทธ์แบบนี้เป็นการกดดัน Gross Profit Margin ของธุรกิจ ในอุตสาหรรมนั้น ๆ ให้อยู่ในระดับต่ำ

อย่างเช่น Delta Air Lines สายการบินสัญชาติอเมริกัน ที่มีมูลค่าบริษัทมากสุดในโลก ณ ปัจจุบัน
ปี 2019 อัตรากำไรขั้นต้น 22%
ปี 2020 กำไรขั้นต้นของ Delta Air Lines ถึงกับติดลบ (ขาดทุน)
เนื่องจากผลกระทบของการระบาดของโควิด 19 ที่ทำให้คนไม่ค่อยเดินทาง

นอกจากนั้น อุตสาหกรรมน้ำมันก็เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างที่ไม่สามารถสร้าง Gross Profit Margin สูงได้
เพราะน้ำมัน ถือเป็นหนึ่งในสินค้าโภคภัณฑ์ที่มักมีลักษณะของสินค้าที่คล้าย ๆ กัน ไม่ว่าเราจะเข้าไปเติมน้ำมันในสถานีบริการน้ำมันเจ้าไหน เราก็จะเห็นว่าราคาน้ำมันจะใกล้เคียงกัน

ไม่ว่าบริษัทน้ำมัน หรือเจ้าของสถานีบริการน้ำมันจะมีชื่อเสียงมากขนาดไหน ก็ไม่สามารถตั้งราคาให้สูงกว่าเจ้าอื่น ๆ ได้มากอยู่ดี

ธุรกิจในกลุ่มนี้ ยกตัวอย่างเช่น Exxon Mobil บริษัทพลังงานข้ามชาติของสหรัฐอเมริกา อดีตเคยเป็นบริษัทที่ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับ 2 ของโลก
ปี 2019 อัตรากำไรขั้นต้น 22%
ปี 2020 อัตรากำไรขั้นต้น 5%

อ่านมาถึงตรงนี้ เราน่าจะพอเห็นภาพว่า ธุรกิจไหนที่สามารถก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมนั้น ๆ ทิ้งห่างคู่แข่งในอุตสาหกรรม สินค้ามีความโดดเด่น และบริหารการใช้ต้นทุนได้ดี ก็มักจะเป็นบริษัทที่สามารถทำ Gross Profit Margin ได้สูง

อย่างไรก็ตาม Gross Profit Margin จะสูงหรือต่ำนั้น
บางครั้งก็จะขึ้นอยู่กับ อุตสาหกรรม หรือรูปแบบของธุรกิจ

ธุรกิจบางรายที่ Gross Profit Margin ต่ำ ก็ไม่ได้หมายความว่าจะเป็นธุรกิจที่แย่เสมอไป
อย่างเช่น ธุรกิจซื้อมาขายไป ที่ไม่เน้นขายสินค้าราคาแพงกว่าต้นทุนที่ได้มามากนัก แต่ไปเน้นที่ปริมาณการขายให้ได้มาก ๆ แทน

อย่างเช่น บริษัท Costco เจ้าของห้างค้าส่งรายใหญ่ ที่ลงทุนแมนเคยเขียนถึง
Costco มีอัตรากำไรขั้นต้นในรอบปีบัญชี 2020 ที่ผ่านมา แค่ 11.2% ซึ่งดูน้อยมาก เมื่อเทียบกับธุรกิจในอุตสาหกรรมอื่น เช่น กลุ่มเทคโนโลยี

แต่ด้วยปริมาณสินค้าที่ Costco ขายได้มหาศาล
ก็ทำให้อัตรากำไรขั้นต้น 11.2% นั้น มีมูลค่าสูงถึง 5.6 แสนล้านบาท
มากกว่าหลายบริษัท ที่มีอัตรากำไรขั้นต้นสูง ๆ เสียอีก..

References:
-https://www.investopedia.com/terms/g/gross_profit_margin.asp
-https://www.statista.com/statistics/867223/worldwide-semiconductor-foundries-by-market-share/
-https://finance.yahoo.com/quote/TSM/financials?p=TSM
-https://gs.statcounter.com/os-market-share/desktop/worldwide
-https://smallbusiness.chron.com/highmargin-company-vs-lowmargin-company-24645.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Largest_airlines_in_the_world