“Network Effect” ไม้ตายสำคัญ ที่ทำให้ ธุรกิจแข็งแกร่ง

“Network Effect” ไม้ตายสำคัญ ที่ทำให้ ธุรกิจแข็งแกร่ง | BrandCase
เราเคยสงสัยไหมว่า ทำไม Facebook, Microsoft, Google, LINE ถึงเป็นธุรกิจที่ประสบความสำเร็จอย่างมาก ?
แน่นอนว่าแต่ละคนอาจมีคำตอบที่แตกต่างกันออกไป
แต่ถ้าสังเกตให้ดีธุรกิจที่ว่ามานี้ มีสิ่งที่คล้ายกันอย่างหนึ่ง คือเรื่องของจำนวนผู้ใช้งานที่มีปริมาณมาก
อย่างกรณีของ Facebook นั้น รู้ไหมว่า ปัจจุบันมีจำนวนผู้ใช้งานสูงกว่า 2,900 ล้านคน หรือ 37% ของจำนวนประชากรโลก
ซึ่งถ้าธุรกิจไหนก็ตามยิ่งมีจำนวนผู้ใช้สินค้าหรือบริการมาก คุณค่าของธุรกิจก็จะยิ่งเพิ่มสูงขึ้น
ปรากฏการณ์นี้เราเรียกว่า “Network Effect”
เรื่องนี้เป็นอย่างไร ? BrandCase จะสรุปให้ฟัง
ก่อนอื่นเลยต้องบอกว่า มนุษย์เรานั้นเป็นสัตว์สังคมโดยกำเนิด
ดังนั้น โดยธรรมชาติแล้วก็ต้องมีการติดต่อ สื่อสาร ปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ไม่ว่าจะเป็นคนในครอบครัว เพื่อนฝูง หรือเพื่อนร่วมงาน
และยิ่งถ้าเรามีการติดต่อ สื่อสาร หรือมีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้างมากเท่าไร เราก็จะยิ่งมีเครือข่ายที่ใหญ่มากขึ้นเท่านั้น
คำว่า Network effect ถูกกล่าวขึ้นครั้งแรกโดยนาย Robert Metcalfe ในปี ค.ศ.1980 ซึ่งเป็นวิศวกรและนักธุรกิจชาวอเมริกัน
เขาบอกว่า ยิ่งเทคโนโลยีใดก็ตามที่สามารถดึงกลุ่มคนหรือผู้ใช้งาน ให้เข้ามามีส่วนร่วมและใช้เทคโนโลยีนั้นเพิ่มมากขึ้นเท่าไร ก็ยิ่งส่งผลให้มูลค่าของสินค้าหรือบริการของมันสูงมากขึ้นเช่นกัน
และเมื่อมีจำนวนผู้ใช้งานสูงขึ้น จะยิ่งส่งผลให้ดึงดูดผู้ใช้งานรายใหม่ ๆ เข้ามา และมีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้น จนเกิดเป็นเครือข่ายที่ทรงพลัง จนเป็นผลดีต่อทั้งเครือข่าย และยังเป็นการยากที่คู่แข่งหรือสินค้าอื่นจะมาแทนที่
เพื่อให้เห็นภาพง่ายขึ้น ลองนึกถึงเหตุการณ์ต่าง ๆ เหล่านี้ดู
- ถ้าวันนี้เพื่อน ๆ ของเราเป็นสมาชิกของ LINE เพื่อเอาไว้สำหรับติดต่อสื่อสาร ส่งข้อมูลการทำงานถึงกันภายในกลุ่ม แต่เรากลับไม่ได้ใช้ LINE เราก็จะไม่สามารถติดต่อ หรือสื่อสารกับเพื่อน ได้เป็นประจำ
แน่นอนว่า ถ้าเราต้องการติดต่อกับเพื่อนเป็นประจำ การที่เพื่อนของเราใช้ LINE มากเท่าไร ก็ยิ่งทำให้เราอยากสมัครใช้งานโปรแกรม LINE มากขึ้นเท่านั้น
- ถ้าทุกคนในบริษัทใช้โปรแกรม Microsoft Office ในการทำงาน ซึ่งมีงานมากมายอยู่ในนั้น ทั้งจาก Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft PowerPoint
ถ้าเรากลับใช้โปรแกรมอื่นในการทำงาน จนทำให้ไม่สามารถอ่านและเขียนไฟล์ของ Microsoft Office ที่เพื่อนร่วมงานใช้กันได้ ก็จะทำให้การทำงานของเรานั้นมีปัญหา
สุดท้ายเราก็ต้องหันมาใช้โปรแกรม Microsoft Office ไปโดยปริยาย เพื่อให้การทำงานของเรานั้นสะดวกมากยิ่งขึ้น
อีกเรื่องที่น่าสนใจคือ “โทรศัพท์มือถือ” ก็สามารถถูกมองได้ว่าเป็นธุรกิจแรก ๆ ที่มี Network effect เช่นกัน
ลองคิดดูว่า ในวันนี้ถ้าทั้งโลกนี้ มีเราใช้โทรศัพท์มือถือแค่คนเดียว เราก็คงไม่มีความจำเป็นที่จะต้องมีโทรศัพท์มือถือไว้ใช้ เพราะไม่รู้ว่าจะไปคุยกับใคร
แต่เมื่อมีคนใช้โทรศัพท์มือถือมากขึ้นเรื่อย ๆ ตั้งแต่ตัวเรา คนในครอบครัว ญาติพี่น้อง เพื่อนฝูง เพื่อใช้ในการติดต่อสื่อสารกัน สุดท้ายแล้วผู้ใช้โทรศัพท์มือถือก็ขยายเป็นเครือข่ายออกไปทั่วโลก นั่นเอง
และยิ่งสินค้าและบริการไหน มีจำนวนผู้ใช้งานมากขึ้น และสามารถทำให้ผู้ใช้งานปัจจุบัน ไม่อยากย้ายไปใช้สินค้าและบริการของคู่แข่งรายอื่น
ถ้าเป็นแบบนี้จาก Network effect ยังนำไปสู่ “Switching cost” ซึ่งยิ่งสร้างความแข็งแกร่งให้แก่ธุรกิจนั้นมากยิ่งขึ้นไปอีก
Switching cost คือ ต้นทุนของผู้บริโภคในการตัดสินใจ ที่จะเปลี่ยนจากการใช้สินค้าหรือบริการของผู้ให้บริการรายเดิม ไปสู่ผู้ที่มีสินค้าหรือบริการที่คล้ายคลึงกัน
ยิ่งลูกค้ามี Switching Cost ที่สูงเท่าไร ลูกค้าเหล่านั้นก็ไม่อยากเปลี่ยนไปใช้สินค้าหรือบริการของคู่แข่ง เพราะอาจสร้างความยุ่งยากให้แก่ตัวของลูกค้าเอง
อย่างกรณีของโปรแกรม Microsoft Office ซึ่งถือว่าเป็นสินค้าและบริการที่มี Switching cost ที่สูง เนื่องจากมีผู้ใช้งานในปัจจุบันมากกว่า 1,000 ล้านคน บนโลก
แน่นอนว่า การที่มีจำนวนผู้ใช้งานที่สูง จนทำให้พลังงานของ Network effect ยิ่งมาก ส่งผลให้การที่คนจะตัดสินใจเปลี่ยนไปใช้โปรแกรมอื่นที่ไม่ใช่ Microsoft Office ก็ยิ่งยากตามไปด้วย
อ่านมาถึงตรงนี้ เราน่าจะพอเข้าใจแล้วว่า ทำไมธุรกิจที่มี Network Effect จึงเปรียบเสมือนป้อมปราการ ที่ทำให้ธุรกิจนั้นแข็งแกร่ง
ถ้าวันนี้เรากำลังมองหาธุรกิจไหนที่จะลงทุน ลองนำปัจจัยเรื่องของ Network Effect มาพิจารณาดูด้วย
เพราะอาจจะช่วยให้การลงทุนของเรานั้น ประสบความสำเร็จมากขึ้น ไม่มากก็น้อย..
References:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Network_effect
-https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Metcalfe
-https://www.statista.com/statistics/264810/number-of-monthly-active-facebook-users-
worldwide/
-https://www.worldometers.info/world-population/
-https://macroart.net/2007/04/network-effect-youtube-ebay-pantip
-https://financialpost.com/personal-finance/business-essentials/over-1-billion-people-worldwide-use-a-ms-office-product-or-service