ทำไมคนรายได้น้อย ชอบซื้อลอตเตอรี่ ? /โดย ลงทุนแมน

ทำไมคนที่มีรายได้น้อยมักซื้อลอตเตอรี่มากกว่าคนรวย ? เรื่องนี้เคยถูกอธิบายโดย นักเศรษฐศาสตร์ชาวอเมริกัน 2 คน คือ Milton Friedman และ Leonard J. Savage ในปี 1948 ซึ่งทั้งคู่ได้ใช้ทฤษฎีอรรถประโยชน์ส่วนเพิ่ม (Marginal Utility Theory) มาช่วยอธิบาย

โดยทฤษฎีนี้ได้บอกว่า เมื่อคนเรามีหรือบริโภคของสิ่งใดมากจนถึงระดับหนึ่งแล้ว การที่เขาจะได้รับของสิ่งนั้นเพิ่มมากขึ้นไปเรื่อย ๆ ความพึงพอใจจากการได้รับของชิ้นนั้นจะค่อย ๆ ลดลง
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 1 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น เราลองมาดูตัวอย่างหนึ่งกัน
สมมติว่า มีคนอยู่ 2 คน คนแรกมีเงินอยู่ 10,000,000 บาท คนที่สองมีเงินอยู่ 10,000 บาท

ถ้าทั้งคู่ถูกลอตเตอรี่จำนวน 100,000 บาท เท่ากัน คนที่สองที่มีเงินอยู่ 10,000 บาท ย่อมมีความพึงพอใจมากกว่า คนที่มีเงิน 10 ล้านบาท

นั่นจึงทำให้เรามักเห็นคนที่มีเงินน้อยไปซื้อลอตเตอรี่มากกว่าคนที่มีเงินเยอะกว่า เพราะความพึงพอใจหากถูกรางวัลจะมีมากกว่านั่นเอง

นอกจากนี้ นักเศรษฐศาสตร์ในยุคต่อมา ยังอธิบายปรากฏการณ์คนที่เงินน้อยนิยมซื้อลอตเตอรี่
เพราะพวกเขาต้องการยกระดับฐานะความเป็นอยู่ของตนเองให้ดีขึ้น ต้องการหลุดพ้นจากความลำบาก

พร้อมทั้งมองว่า ลอตเตอรี่สามารถช่วยให้ความต้องการดังกล่าวของพวกเขานั้นเป็นจริงได้ ทั้งยังเป็นไม่กี่เกมที่มีความเท่าเทียม เพราะทุกคนมีโอกาสชนะพอ ๆ กัน ไม่ว่าจะมีฐานะเป็นอย่างไร

พอเรื่องเป็นแบบนี้เราจึงเห็นว่า ไม่ว่าจะเป็นช่วงกลางเดือนหรือต้นเดือน มักจะเห็นภาพคุ้นตาที่คนไทยจำนวนไม่น้อย ต่างรอลุ้นผลลอตเตอรี่ ซึ่งก็จะมีทั้งคนที่สมหวัง และผิดหวัง..

แต่สำหรับเรื่องนี้ คนที่ได้ประโยชน์จากการที่มีคนซื้อลอตเตอรี่กันมาก ก็คงไม่ใช่ใคร
เพราะสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล เป็นหน่วยงานเดียวที่มีสิทธิ์ออกสลากหรือลอตเตอรี่ ได้ถูกต้องตามกฎหมาย จึงเป็นองค์กรหนึ่งที่มีรายได้และกำไรดี เมื่อเทียบกับรัฐวิสาหกิจอีกหลายแห่งในประเทศไทย

เรามาทำความรู้จักกองสลาก หรือสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล กันว่าเขามีรายได้และค่าใช้จ่ายอย่างไร ?

ถ้าลองมาดูผลประกอบการของสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลในปีที่ผ่าน ๆ มา
ปี 2559 รายได้ 92,223 ล้านบาท กำไร 2,695 ล้านบาท
ปี 2561 รายได้ 136,726 ล้านบาท กำไร 3,799 ล้านบาท
ปี 2563 รายได้ 144,870 ล้านบาท กำไร 5,750 ล้านบาท

ถ้าถามว่า ลอตเตอรี่อยู่คู่กับสังคมไทยมานานแค่ไหน ? คำตอบคือ 147 ปี
เพราะประเทศไทย ทำการออกลอตเตอรี่เป็นครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2417 หรือตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5

แม้ว่าจะมีอายุเป็นหลักร้อยปี แต่ความนิยมในลอตเตอรี่ก็ยังมีอยู่อย่างต่อเนื่อง
ถึงขนาดทำให้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล มีรายได้จากการขายลอตเตอรี่ ปีละหลักแสนล้านบาท

ในปีงบประมาณ 2563 สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล มีการออกลอตเตอรี่ทั้งหมด 21 งวด รวมทั้งหมด 2,118.9 ล้านฉบับ หรือเฉลี่ยงวดละ 100.9 ล้านฉบับ
(ปกติแล้ว ใน 1 ปีงบประมาณ จะมี 24 งวด แต่เนื่องจากปีงบประมาณที่ผ่านมามีการระบาดของโควิด 19 ทำให้ไม่มีการออกลอตเตอรี่ในงวดที่ 14-16 ซึ่งอยู่ในช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม)

โดยทุก ๆ ใบที่กองสลากขายลอตเตอรี่ที่ราคา 80 บาทต่อใบนั้น
จะถูกจัดสรรไปให้แก่เงินรางวัล 48 บาท หรือคิดเป็น 60% ของราคาขาย ซึ่งหมายความว่า ในทุก ๆ งวด สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลจะมีการกำหนดอัตรากำไรขั้นต้นจากการขายลอตเตอรี่ 40% แบบคงที่ทุกงวด

สำหรับรายจ่าย สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ต้องนำส่งเงินบางส่วนไปเป็นรายได้แผ่นดิน รวมไปถึงมีค่าใช้จ่ายในการบริหารงานของกองสลาก และค่าใช้จ่ายอื่น ๆ
ซึ่งเมื่อหักค่าใช้จ่ายทั้งหมดแล้ว สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล มีอัตรากำไรสุทธิอยู่ที่ประมาณ 4%

มาถึงคำถามที่หลายคนน่าจะสนใจ
คือในแต่ละงวดนั้น เรามีโอกาส หรือความน่าจะเป็นในการถูกรางวัลอะไร อย่างไรบ้าง

- รางวัลเลขท้าย 2 ตัว โอกาสถูก 1%
- รางวัลเลขท้าย/เลขหน้า 3 ตัว โอกาสถูก 0.2%
- รางวัลที่ 5 (มี 100 รางวัล) โอกาสถูก 0.01%
- รางวัลที่ 4 (มี 50 รางวัล) โอกาสถูก 0.005%
- รางวัลที่ 3 (มี 10 รางวัล) โอกาสถูก 0.001%
- รางวัลที่ 2 (มี 5 รางวัล) โอกาสถูก 0.0005%
- รางวัลข้างเคียงรางวัลที่ 1 (มี 2 รางวัล) โอกาสถูก 0.0002%
- รางวัลที่ 1 โอกาสถูก 0.0001%

แม้แต่รางวัลเลขท้าย 2 ตัว ซึ่งเป็นรางวัลที่คนซื้อลอตเตอรี่มีโอกาสถูกมากที่สุด ก็ยังมีความน่าจะเป็นอยู่เพียงแค่ 1% เท่านั้น

แต่แม้ความน่าจะเป็นในการถูกรางวัลจะไม่สูง แต่ลอตเตอรี่ก็เป็นสิ่งที่อยู่คู่กับคนไทยมานาน
รู้ไหมว่า ในปี 2561 ข้อมูลจาก World Lottery Association (WLA) ระบุว่า
ในปี 2561 รายได้จากการขายสลากหรือลอตเตอรี่ทั่วโลก มีมูลค่าสูงกว่า 9.3 ล้านล้านบาท

ซึ่งเป็นรายได้ที่เกิดจากประเทศไทยกว่า 136,433 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 1.5% ของรายได้จากการขายสลากหรือลอตเตอรี่ทั่วโลก

ขณะที่ในปี 2562 ประเทศไทยมีจำนวนผู้ซื้อลอตเตอรี่ 22.8 ล้านคน หรือประมาณ 33% ของจำนวนประชากรทั้งประเทศ และเพิ่มขึ้นจากปี 2558 ที่ 19.9 ล้านคน

ที่น่าสนใจคือ เมื่อดูจากสถิติแล้ว ค่าใช้จ่ายในการซื้อสลากโดยเฉลี่ยต่อรายได้ของคนไทยนั้น ยังสูงกว่าของสหรัฐอเมริกาเกือบเท่าตัว
- ประเทศไทย 0.78%
- สหรัฐอเมริกา 0.42%

สัดส่วนนี้ของประเทศไทยยังมากกว่าฝรั่งเศสและจีนอีกด้วย ซึ่งก็เป็นข้อมูลที่ชี้ให้เห็นว่า คนไทยนิยมซื้อลอตเตอรี่ มากกว่าหลาย ๆ ประเทศ

ซึ่งเหตุผลที่คนไทยนิยมซื้อลอตเตอรี่ ก็อาจเป็นไปตามหัวข้อเรื่องนี้ก็คือ คนไทยส่วนใหญ่ยังมีประชากรที่มีรายได้น้อย มากกว่าประเทศอื่น

ซึ่งการซื้อลอตเตอรี่เพื่อมาลุ้นรางวัลในประเทศไทยนั้น ก็เข้าถึงได้ง่าย สะดวก และที่สำคัญไม่จำเป็นต้องมานั่งวิเคราะห์มากเมื่อเทียบกับการลงทุนในรูปแบบอื่น ๆ อย่างเช่น การลงทุนในหุ้น

ปิดท้ายด้วยข้อมูลที่น่าสนใจ
ลอตเตอรี่ในประเทศไทยเกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อ 147 ปีที่แล้ว เนื่องจากรัฐบาลในสมัยนั้นออกลอตเตอรี่เพื่อที่จะหารายได้บำรุงการกุศล

นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ลอตเตอรี่ก็กลายมาเป็นรายได้ที่สำคัญของรัฐบาลทุกยุคทุกสมัย
ในปี 2563 สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล มีการนำส่งรายได้จากการขายลอตเตอรี่ให้แก่รัฐบาลจำนวนถึง 46,598 ล้านบาท

ซึ่งด้วยรายได้ขนาดนี้ จึงทำให้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล เป็นรัฐวิสาหกิจที่นำส่งรายได้ให้แก่ประเทศสูงสุดในบรรดารัฐวิสาหกิจทั้งหมดเลยทีเดียว..
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 1 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
Line - page.line.me/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงท-นแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman๘๙๙๙๙
References
-https://www.glo.or.th/mission/reward-payment/check-reward
-รายงานประจำปี 2563, สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล, https://new.glo.or.th/files/about/annual-report/annual-report/Annual-Report-2563.pdf
-https://en.wikipedia.org/wiki/Friedman%E2%80%93Savage_utility_function
-https://www.glo.or.th/about/history
-https://www.glo.or.th/about/performance/revenue