วิธีกระตุ้นเศรษฐกิจแบบ Helicopter Money / โดย ลงทุนแมน

“วิธีที่ง่ายในการกระตุ้นเศรษฐกิจอีกวิธีหนึ่ง ก็คือใช้เฮลิคอปเตอร์บินขึ้นไปบนฟ้า และโปรยเงินลงมาเพื่อให้ประชาชนนำเงินไปจับจ่ายใช้สอย”
นี่คือ คำนิยามของทฤษฎี Helicopter money ที่ถูกคิดค้นโดย Milton Friedman นักเศรษฐศาสตร์ชาวอเมริกันในปี 1969

ทฤษฎีนี้คืออะไร
แล้วจริงๆ มันจะช่วยให้เศรษฐกิจฟื้นตัวได้หรือไม่
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง

โดยทั่วไปนั้น นโยบายที่ทุกประเทศใช้ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจมี 2 วิธีหลัก

1. การใช้นโยบายการเงินโดยธนาคารกลาง ผ่านกลไกของอัตราดอกเบี้ย เช่น ถ้าต้องการกระตุ้นให้เศรษฐกิจเติบโต ธนาคารกลางก็ลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายลง ในทางตรงข้าม ถ้าต้องการลดความร้อนแรงของระบบเศรษฐกิจ ธนาคารกลางก็เพิ่มอัตราดอกเบี้ยนโยบาย

2. การใช้นโยบายการคลัง เกี่ยวกับวิธีที่รัฐบาลจัดหารายได้และรายจ่าย ผ่านการจัดเก็บภาษีซึ่งถือเป็นแหล่งรายได้หลักของรัฐบาล ถ้ารัฐบาลต้องการกระตุ้นเศรษฐกิจก็ลดการจัดเก็บภาษีลงแล้วใช้จ่ายมากขึ้น หรือที่เราเรียกว่า การใช้งบประมาณขาดดุล

ในทางตรงข้าม ถ้าต้องการลดความร้อนแรงของเศรษฐกิจ ก็ต้องจัดเก็บภาษีมากขึ้นแล้วลดการใช้จ่ายของรัฐบาลลง หรือที่เราเรียกว่า การใช้งบประมาณเกินดุล

แน่นอนว่า หลายปีมานี้เศรษฐกิจทั่วโลกนั้นอยู่ในภาวะชะลอตัว มาตรการที่หลายประเทศนำมาใช้จึงเป็นการลดดอกเบี้ยนโยบายของธนาคารกลาง และการใช้งบประมาณขาดดุลของรัฐบาล

สหรัฐอเมริกา อัตราดอกเบี้ยนโยบายอยู่ที่ 1.75% ซึ่งเป็นการลดลงถึง 3 ครั้งในช่วง 10 เดือนแรกของปี 2019

ประเทศไทย อัตราดอกเบี้ยนโยบายอยู่ที่ 1.25% อยู่ในช่วงที่ต่ำสุดในประวัติศาสตร์อีกครั้งหนึ่ง ซึ่งก่อนหน้าเคยอยู่ในระดับนี้มาตอนปี 2008 ในช่วงวิกฤติซับไพรม์

สหภาพยุโรป อัตราดอกเบี้ยนโยบายอยู่ที่ 0% มาตั้งแต่ปี 2016
ญี่ปุ่น อัตราดอกเบี้ยนโยบายอยู่ที่ -0.1% มาตั้งแต่ปี 2016

นอกจากการลดดอกเบี้ยนโยบายแล้ว ธนาคารกลางยังมีวิธีแปลกใหม่โดยการอัดฉีดปริมาณเงินเข้ามาในระบบ (Quantitative Easing) ผ่านการซื้อพันธบัตร ทำให้ราคาของตราสารเหล่านั้นสูงขึ้น และทำให้ผลตอบแทนของตราสารนั้นลดลง ซึ่งส่งผลให้อัตราดอกเบี้ยของพันธบัตรที่อายุสั้นและยาวที่อยู่ในตลาดอยู่ในระดับต่ำ

และเมื่ออัตราดอกเบี้ยต่ำลง ธนาคารกลางเชื่อว่าจะนำไปสู่การลงทุนในภาคเศรษฐกิจจริง ก่อให้เกิดการจ้างงานและการลงทุนในระบบเศรษฐกิจ

อย่างไรก็ตาม แทนที่จะไปลงทุนภาคเศรษฐกิจจริง นักลงทุนจำนวนไม่น้อยกลับนำเงินไปลงทุนในตลาดการเงิน เราจึงเห็นตลาดหุ้นหลายแห่งนั้นปรับตัวขึ้นอย่างมากในช่วงประมาณ 10 ปีที่ผ่านมา

ดัชนี S&P 500 เพิ่มขึ้นจาก 866 จุด มาสู่ 3,110 จุด เพิ่มขึ้นกว่า 259%

ตลาดหุ้นไทยที่ SET index เพิ่มขึ้นจาก 449 จุด มาสู่ 1,598 จุด เพิ่มขึ้นกว่า 256%

แม้การปรับตัวเพิ่มขึ้นของตลาดหุ้นจะสร้างความมั่งคั่งให้แก่นักลงทุนมากขึ้น แต่ผลประโยชน์นั้นกลับตกอยู่กับกลุ่มคนจำนวนน้อยเมื่อเทียบกับคนส่วนใหญ่ซึ่งถือว่ามีบทบาทต่อการขับเคลื่อนเศรษฐกิจมากกว่า

ยังไม่รวมในกรณีที่ผู้บริโภคมีภาระหนี้สินอยู่ในระดับสูง หรือแม้แต่ภาคธุรกิจขาดความเชื่อมั่นต่อภาวะเศรษฐกิจในอนาคต พวกเขาจึงปฏิเสธการกู้เงินเพื่อมาบริโภคหรือลงทุนเพิ่มขึ้น แม้ว่าอัตราดอกเบี้ยจะอยู่ในระดับต่ำเป็นประวัติการณ์ก็ตาม

พอเรื่องเป็นแบบนี้ วิธีการต่างๆ ที่รัฐบาลและธนาคารกลางหลายประเทศใช้กันอยู่นั้น จึงไม่ได้ทำให้ภาคเศรษฐกิจที่แท้จริงนั้นเติบโตมากนักในช่วงหลายปีที่ผ่านมา

ที่สำคัญ มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจเหล่านั้นเป็นมาตรการส่งผ่านทั้งหมด ไม่มีวิธีไหนที่เป็นการอัดฉีดเงินเข้าระบบแล้วไปถึงมือประชาชนโดยตรงในทันที

จึงทำให้มีการพูดถึงทฤษฎี Helicopter money โดยการนำเงินที่ธนาคารกลางพิมพ์แล้วนำไปให้ประชาชนโดยตรงเพื่อใช้จ่ายหรือทำกิจกรรมทางเศรษฐกิจ เพราะเชื่อกันว่า วิธีนี้จะกระตุ้นเศรษฐกิจให้ฟื้นตัวเร็วขึ้น เปรียบเสมือนการใช้เฮลิคอปเตอร์มาบินอยู่เหนือท้องฟ้า แล้วโปรยเงินลงมาแจกประชาชน

ในอดีตที่ผ่านมานั้น หลายประเทศที่ใช้ทฤษฎี Helicopter money มีทั้งประสบความสำเร็จ อย่างกรณีของแคนาดาในช่วงระหว่างปี 1935-1975 ที่ใช้วิธีแจกเงินให้แก่ประชาชนควบคู่ไปกับการใช้จ่ายของภาครัฐที่มีประสิทธิภาพ

แต่ก็มีบางประเทศ ที่ใช้วิธีการแจกเงินให้ประชาชนเพื่อสร้างความนิยมให้แก่รัฐบาล เมื่อรวมกับการใช้จ่ายของภาครัฐที่ขาดประสิทธิภาพ ทำให้สุดท้ายมูลค่าเงินของประเทศนั้นลดลง พร้อมทั้งปัญหาเงินเฟ้อที่เพิ่มขึ้นอย่างรุนแรง เช่น กรณีของซิมบับเวในปี 1997 หรืออาร์เจนตินาในปี 2007-2015

สำหรับกรณีของประเทศไทยนั้น เราคงคุ้นเคยกับหลายโครงการที่มีลักษณะคล้ายๆ กับทฤษฎี Helicopter money ซึ่งวัตถุประสงค์ก็เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจผ่านการใช้จ่ายและการบริโภคของประชาชน ซึ่งหลายฝ่ายตั้งความหวังว่าจะช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจของประเทศให้ฟื้นตัวขึ้นมาได้

แต่ต้องยอมรับว่า การบริโภคนั้นสามารถช่วยให้เศรษฐกิจเติบโตในระยะสั้นเท่านั้น ซึ่งอาจไม่มีประโยชน์ต่อการเติบโตระยะยาว

การเติบโตทางเศรษฐกิจในระยะยาวนั้น ต้องมาจากการลงทุนซึ่งถือเป็นปัจจัยที่สร้างความมั่งคั่งและเติบโตอย่างแท้จริง

ไม่ว่าจะเป็นการลงทุนในทรัพยากรมนุษย์ผ่านระบบการศึกษา
หรือการลงทุนและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
เพื่อต่อยอดไปสร้างสินค้าและบริการใหม่ๆ ให้มีมูลค่าเพิ่มมากขึ้น

ดังนั้น โจทย์สำคัญของ Helicopter money ก็คือ หลังจากขึ้นเฮลิคอปเตอร์ไปโปรยเงินแล้ว จะทำอย่างไรให้เศรษฐกิจเดินต่อไปได้ โดยไม่ต้องรอเฮลิคอปเตอร์ลำต่อไป..
----------------------
Blockdit โซเชียลมีเดีย รูปแบบใหม่
http://www.blockdit.com
----------------------

References
-https://en.wikipedia.org/wiki/Helicopter_money
-https://www.global-rates.com/interest-rates/central-banks/central-banks.aspx
-https://tradingeconomics.com/japan/interest-rate
-https://www.nytimes.com/2019/10/30/business/economy/federal-reserve-interest-rates.html
-https://www.theguardian.com/business/2016/mar/10/ecb-cuts-eurozone-interest-rate-to-zero
-https://www.youtube.com/watch?v=7USWY1Izx3o
-https://www.multpl.com/s-p-500-historical-prices/table/by-month
-https://www.set.or.th/th/market/market_statistics.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Federal_funds_rate
-http://www.levyinstitute.org/pubs/wp_848.pdf