แอฟริกาใต้ ประเทศที่เคย “รวย” กว่าไทย /โดย ลงทุนแมน

เมื่อ 60 ปีที่แล้ว คนแอฟริกาใต้มีรายได้ต่อหัวมากกว่าคนไทย 4 เท่า

ปี 1960 คนแอฟริกาใต้ มีรายได้ต่อปี 8,950 บาท
ในขณะที่คนไทยมีรายได้ต่อปีเพียง 2,140 บาท

ประเทศนี้เป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของภูมิภาคแอฟริกาตอนใต้
ประเทศนี้อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติมากมาย ทั้งเพชร ทองคำ และแพลทินัม
ในขณะที่การท่องเที่ยวก็มีรายได้สูงเป็นอันดับ 2 ของทวีปแอฟริกา
และเป็นประเทศเดียวในทวีปนี้ที่เคยเป็นเจ้าภาพจัดมหกรรมฟุตบอลโลกในปี 2010

รายได้ต่อปีของคนแอฟริกาใต้เพิ่มมาถึงจุดสูงสุดราว 250,000 บาท ในปี 2011
ซึ่งมากกว่าคนไทยในช่วงเวลานั้นถึง 1.5 เท่า

แต่หลังจากนั้น เศรษฐกิจของแอฟริกาใต้ก็เริ่มชะลอตัวลงเรื่อยๆ
จนกลายเป็นประเทศที่มีรายได้ต่อหัวน้อยกว่าไทยในที่สุด

เกิดอะไรขึ้นกับประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 2 ของทวีปแอฟริกาในช่วงที่ผ่านมา..

ยินดีต้อนรับเข้าสู่ ซีรีส์บทความ ประเทศที่ “เคยรวยกว่า” ไทย ตอน แอฟริกาใต้
┏━━━━━━━━━━━━┓
Blockdit โซเชียลมีเดีย รูปแบบใหม่
http://www.blockdit.com
┗━━━━━━━━━━━━┛
หนึ่งในปัญหาที่กัดกร่อนเศรษฐกิจของแอฟริกาใต้มาตลอดคือ
“ปัญหาความเหลื่อมล้ำของประชากร”

แอฟริกาใต้เป็นประเทศที่มีความเหลื่อมล้ำทางด้านรายได้ในระดับสูง
โดยมีค่า Gini coefficient อยู่ที่ 63 ซึ่งสูงที่สุดในโลก

ความเหลื่อมล้ำของประชากรในประเทศนี้มีสาเหตุหลักมาจากนโยบายการปกครองที่เรียกว่า
นโยบายการแบ่งแยกสีผิว (Apartheid)

นโยบายนี้เริ่มตั้งแต่สมัยที่แอฟริกาใต้ยังเป็นอาณานิคมของอังกฤษในปี ค.ศ. 1948
โดยให้สิทธิต่างๆ แก่คนผิวขาว ซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อยของประเทศ

ที่อยู่อาศัยของประชาชนจะถูกจัดแบ่งแยกกัน หลายคนถูกบังคับให้โยกย้ายถิ่นฐาน
คนผิวดำซึ่งเป็นประชากรส่วนใหญ่ จะได้รับการศึกษา การรักษาพยาบาล และการขนส่งสาธารณะด้อยกว่าคนผิวขาว

นโยบายนี้ถูกประท้วงต่อต้านมาโดยตลอด จนถูกยกเลิกไปในปี ค.ศ. 1994
โดยประธานาธิบดีผิวดำคนแรก ผู้ได้รับการเลือกตั้ง คือเนลสัน แมนเดลา

แต่สิ่งที่นโยบายนี้ทิ้งไว้
ได้ทำให้ประชากรผิวดำจำนวนไม่น้อยขาดโอกาสทางการศึกษา และการเข้าถึงระบบสาธารณสุขที่มีประสิทธิภาพ

ประชากรทั้งประเทศ 58 ล้านคน เป็นผู้ติดเชื้อ HIV สูงถึง 7.7 ล้านคน

อัตราการติดเชื้อ HIV ในประชากรอายุ 15-49 ปี มีสูงถึง 20.4%

คนกลุ่มนี้คือวัยเจริญพันธุ์และกำลังแรงงานที่สำคัญของประเทศ
แต่ความเหลื่อมล้ำทำให้ผู้ติดเชื้อจำนวน 38% ไม่ได้รับการรักษาด้วยยาต้าน HIV
ซึ่งส่วนใหญ่คือคนผิวดำ

การขาดโอกาสในการพัฒนาคุณภาพชีวิต นำมาสู่การขาดโอกาสที่ดีในการทำงาน
อัตราว่างงานของแอฟริกาใต้จึงอยู่ในระดับสูงมาโดยตลอด

ปี 2010 อัตราว่างงาน อยู่ที่ 24.7 %
ปี 2018 อัตราว่างงาน อยู่ที่ 27.0 %

เมื่ออัตราว่างงานอยู่ในระดับสูง สิ่งที่ตามมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็คือ ปัญหาอาชญากรรม
แอฟริกาใต้มีปัญหาอาชญากรรมสูงเป็นอันดับต้นๆ ของโลก

โดยในปี 2018 ทั่วประเทศมีคดีจี้ปล้นรถยนต์วันละ 44 คดี
มีคดีฆาตกรรมเกิดขึ้นทุกวัน วันละ 57 คดี
ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี 2017 ถึง 6.9%

อาชญากรรมทำให้บริษัทต่างชาติที่จะเข้ามาลงทุน
ต้องมีค่าใช้จ่ายที่สูงในการรักษาความปลอดภัย
การลงทุนจากบริษัทต่างชาติมายังแอฟริกาใต้จึงไม่เติบโตมากนัก

เช่นเดียวกับภาคการท่องเที่ยวซึ่งเป็นรายได้สำคัญ และจ้างงานเป็นสัดส่วน 9.5% ของการจ้างงานทั้งหมด

แอฟริกาใต้มีแหล่งท่องเที่ยวมากมาย ทั้งชายหาด ซาฟารี และเมืองประวัติศาสตร์

แต่ปัญหาอาชญากรรมเป็นปัจจัยสำคัญ
ที่ทำให้การท่องเที่ยวของแอฟริกาใต้ไม่เติบโตเท่าที่ควร

เมืองท่องเที่ยวหลักอย่างเคปทาวน์ติดอันดับเมืองที่มีคดีฆาตกรรมสูงเป็นอันดับที่ 11
ของโลก ในปี 2018

นอกจากปัญหาที่เกิดจากความเหลื่อมล้ำและอาชญากรรม
ปัญหาเรื้อรังมาเป็นระยะเวลานานของประเทศแห่งนี้ คือ ภาระหนี้ของรัฐบาลที่สูงขึ้นเรื่อยๆ
โดยมีสาเหตุสำคัญมาจากการที่รัฐบาลต้องอุ้มรัฐวิสาหกิจที่มีหนี้สะสมมหาศาล

หากเป็นรัฐวิสาหกิจทั่วไป รัฐบาลอาจปล่อยให้ล้มละลาย
แต่รัฐวิสาหกิจแห่งนี้ อยู่ในสถานะใหญ่เกินกว่าจะล้ม (Too Big to Fail)

เพราะรัฐวิสาหกิจนี้เป็นผู้ผลิตกระแสไฟฟ้า 95% ของทั้งประเทศ บริษัทนี้มีชื่อว่า Eskom

รู้หรือไม่ว่า ตั้งแต่ปี 2007 แอฟริกาใต้ประสบปัญหาขาดแคลนไฟฟ้าครั้งใหญ่มาแล้วถึง 3 ครั้ง

Eskom ประสบปัญหาหลักคือ ขาดการพัฒนาแหล่งผลิตไฟฟ้าแห่งใหม่
เพราะไม่สามารถสร้างโรงไฟฟ้าแห่งใหม่ได้หากไม่ได้รับอนุญาตจากรัฐบาล
จึงทำให้มีค่าใช้จ่ายที่สูงในการบำรุงรักษาโรงไฟฟ้าเก่า

การขาดความคล่องตัวในการบริหาร ทำให้ไม่สามารถจัดการวัตถุดิบ เช่น ถ่านหิน ได้อย่างมีประสิทธิภาพ จนทำให้กำลังการผลิตลดลง

บวกกับการที่รัฐบาลไม่ได้สนับสนุนให้มีผู้ผลิตไฟฟ้าเอกชน
เมื่อความต้องการไฟฟ้าเพิ่มสูงขึ้นจากการเติบโตของภาคอุตสาหกรรม
แต่กำลังการผลิตจาก Eskom ไม่เพียงพอ ผลที่ตามมาคือการขาดแคลนไฟฟ้าทั่วประเทศ

ค่าบำรุงรักษาโรงไฟฟ้าเก่าหลายแห่ง โดยเฉพาะโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ซึ่งมีค่าบำรุงรักษาสูง
รวมถึงการต้องใช้งบประมาณสร้างโรงไฟฟ้าแห่งใหม่

ทำให้ Eskom ประสบปัญหาหนี้เสียสะสมคิดเป็นมูลค่าสูงถึง 440,000 ล้านแรนด์
หรือคิดเป็นเงินไทยเท่ากับ 910,000 ล้านบาท

นอกจากนั้น แอฟริกาใต้ยังมีปัญหาการขาดดุลบัญชีเดินสะพัด ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน ทำให้ค่าเงินแรนด์ของแอฟริกาใต้อ่อนค่าลงเรื่อยๆ

ปี 2011 เงิน 1 ดอลลาร์สหรัฐ มีค่าเท่ากับ 7.05 แรนด์
ปี 2019 เงิน 1 ดอลลาร์สหรัฐ มีค่าเท่ากับ 14.62 แรนด์

สกุลเงินแรนด์ที่อ่อนค่า
ทำให้ขนาดเศรษฐกิจในสกุลดอลลาร์สหรัฐของแอฟริกาใต้มีขนาดลดลง
และภาระหนี้ในสกุลต่างประเทศเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ

ในขณะที่ภาคการส่งออกกลับทรงตัว
และเม็ดเงินลงทุนจากต่างประเทศ ไม่เติบโตมากนัก
เนื่องจากปัญหาอาชญากรรม การขาดแรงงานที่มีการศึกษา และภาวะขาดแคลนไฟฟ้า

เศรษฐกิจของแอฟริกาใต้จึงค่อยๆ เติบโตช้าลง
จนกลายเป็นประเทศที่คนมีรายได้ต่อหัวน้อยกว่าคนไทยในที่สุด..

โครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็นอย่างกระแสไฟฟ้า
ความเหลื่อมล้ำของการเข้าถึงการศึกษา
อาชญากรรมที่สูง
การดำเนินนโยบายของรัฐที่ผิดทาง
และ สุดท้ายคือเสถียรภาพของค่าเงิน
เป็นปัญหาสำคัญที่บั่นทอนเศรษฐกิจของประเทศแอฟริกาใต้
นอกจากแอฟริกาใต้ ทวีปแอฟริกายังมีอีกประเทศหนึ่งที่ประสบปัญหาคล้ายคลึงกัน

ทั้งที่ประเทศนี้มีแหล่งน้ำมัน ตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์สำคัญของการขนส่ง
มีแหล่งท่องเที่ยว และเป็นหนึ่งในแหล่งอารยธรรมเก่าแก่ของโลก
และดินแดนนี้เคย “รวย” กว่าไทย 1.5 เท่า

ประเทศที่กล่าวถึงคือ “สาธารณรัฐอียิปต์”..

ติดตาม ซีรีส์ ประเทศที่ “เคยรวยกว่า” ไทย ตอนต่อไปได้ในสัปดาห์หน้า
โหลดแอป Blockdit เพื่ออ่านซีรีส์ตอนก่อนหน้านี้ ได้ที่ Blockdit.com/download
----------------------
Blockdit โซเชียลมีเดีย รูปแบบใหม่
http://www.blockdit.com
----------------------
References
-https://www.statista.com/statistics/264627/ranking-of-the-20-countries-with-the-biggest-inequality-in-income-distribution/
-https://www.worldfinance.com/markets/the-problems-are-mounting-for-south-africas-ailing-economy
-https://www.statista.com/statistics/370516/unemployment-rate-in-south-africa/
-https://www.avert.org/professionals/hiv-around-world/sub-saharan-africa/south-africa
-https://www.statista.com/statistics/578883/south-africa-budget-balance-in-relation-to-gdp/
-https://www.indexmundi.com/facts/south-africa/current-account-balance
-https://www.fin24.com/Economy/sa-has-a-sovereign-debt-problem-its-name-is-eskom-20190724
-https://www.pdmo.go.th/th/public-debt/debt-outstanding
-https://tradingeconomics.com/south-africa/government-debt-to-gdp
-https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-10-30/bailouts-to-push-south-africa-s-debt-ratio-above-70-of-gdp
-https://www.resbank.co.za/Lists/News%20and%20Publications/Attachments/8886/05Crowding%20out%20–%20diagnosing%20South%20Africa’s%20stubborn%20current%20account%20deficit%20–%20January%202018.pdf
-https://tradingeconomics.com/south-africa/current-account-to-gdp