ตำนาน ดอยคำ / โดย ลงทุนแมน
น้ำผลไม้ “ดอยคำ” ทุกคนเคยเห็น
รู้ไหมว่าปีที่แล้วมียอดขาย 1,700 ล้านบาท
สูงเป็นอันดับ 2 ของประเทศ
แต่ถ้าเรารู้เรื่องราวของน้ำผลไม้แบรนด์นี้
อาจจะทำให้เราสะดุด เมื่อดื่มน้ำผลไม้ดอยคำครั้งต่อไป..

ย้อนกลับไปเมื่อปี 2512 ในหลวงรัชกาลที่ 9 พระองค์ทรงได้ใช้เวลาในช่วงฤดูหนาว เสด็จไปยังจังหวัดเชียงใหม่ ที่บ้านดอยปุย บริเวณพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ เพื่อทอดพระเนตรดูชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขาและชาวดอย

พระองค์ทรงพบว่าประชาชนส่วนใหญ่ของพระองค์มักจะประกอบอาชีพทำนา ปลูกข้าว ทำไร่เลื่อนลอย พร้อมกับปลูกฝิ่น ซึ่งเป็นปัญหาที่สำคัญมากในขณะนั้น

ด้วยเหตุนี้ พระองค์จึงได้มีพระราชดำริจัดตั้ง “โครงการหลวงพระบรมราชานุเคราะห์ชาวเขา” เพื่อแก้ปัญหาการปลูกฝิ่นที่สะสมมาอย่างยาวนาน

แต่การแก้ปัญหาให้ชาวบ้านเลิกปลูกฝิ่นก็ไม่ใช่เรื่องง่ายนัก เพราะเดิมที ชาวบ้านแค่ปลูกฝิ่นแล้วนำไปขาย 500-600 มู หรือประมาณ 7-8 ขีด ก็ได้เงินเป็นหมื่นแล้ว

พระองค์จึงได้มีพระราชดำรัสเอาไว้ว่า “ถ้าจะให้ชาวเขาเลิกปลูกฝิ่น ก็ต้องหาพืชอื่นที่ขายได้ราคาดีกว่า และมีความเหมาะสมจะปลูกในที่สูง มาให้ชาวเขาปลูกทดแทน” พร้อมทั้งยังพระราชทานเงินจำนวน 200,000 บาทให้มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นำไปทำการวิจัยต่อยอดต่อไป

นี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นของเรื่องราวทั้งหมดของโครงการหลวง “ดอยคำ” ที่สามารถแก้ปัญหาการทำไร่เลื่อนลอย ลดพื้นที่การปลูกฝิ่น ชุบชีวิตใหม่ให้ชาวเขามีความเป็นอยู่ให้ดีขึ้นในเวลาต่อมา

บริษัท ดอยคำผลิตภัณฑ์อาหาร จำกัด ได้ก่อตั้งขึ้น เมื่อปี 2537 หรือประมาณ 23 ปีที่แล้ว ด้วยทุนจดทะเบียน 50 ล้านบาท ก่อนที่จะเพิ่มเป็น 340 ล้านบาทในปัจจุบัน โดยมีผู้ถือหุ้นใหญ่คือ สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ 97.06% และ มูลนิธิโครงการหลวง 2.94%

ลักษณะการทำธุรกิจของดอยคำนั้นจะเป็นธุรกิจเพื่อสังคม ไม่ได้หวังผลกำไรเป็นสำคัญ (Social Business) โดยมีเป้าหมายเพื่อช่วยเหลือเกษตกรท้องถิ่น โดยการนำสินค้าเกษตร เช่น สตรอว์เบอร์รี่ แอปเปิล ฝรั่ง มะเขือเทศ มาแปรรูปเป็น น้ำผลไม้ แยม และ ผลไม้อบแห้ง ตามโรงงานทั้ง 4 แห่ง คือ

1. โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง) จังหวัดเชียงใหม่
2. โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 2 (แม่จัน) จังหวัดเชียงราย
3. โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 3 (เต่างอย) จังหวัดสกลนคร
4. โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 4 (ละหานทราย) จังหวัดบุรีรัมย์

โดยสินค้าเกษตรที่ดอยคำรับซื้อจะอยู่ในช่วงราคาที่ชาวบ้านสามารถเลี้ยงครอบครัว อยู่ได้อย่างมีความสุข โดยมีเงื่อนไขที่สำคัญว่า บริษัทต้องอยู่ได้ด้วยตัวเอง ไม่ขาดทุนด้วย ดังนั้น สินค้าที่ดอยคำขายอาจจะมีราคาสูงกว่าตามท้องตลาดทั่วไป

ปัจจุบันดอยคำมีส่วนแบ่งในตลาดน้ำผลไม้สูงถึง 22% เป็นเบอร์สองของตลาด เป็นรองเพียงน้ำผลไม้ทิปโก้ที่มีส่วนแบ่งการตลาดอยู่ที่ 28%

ก่อนหน้านี้ดอยคำมียอดขายไม่มาก แต่ที่ผ่านมามีรายได้เติบโตสูงกว่าแบรนด์อื่นๆในทุกปี จนในที่สุดได้แซงน้ำผลไม้มาลีขึ้นมาเป็นอันดับ 2 ได้ในปีที่ผ่านมา

ปี 2557 มีรายได้ 1,120.5 ล้านบาท กำไร 108.6 ล้านบาท
ปี 2558 มีรายได้ 1,416.6 ล้านบาท กำไร 201.2 ล้านบาท
ปี 2559 มีรายได้ 1,701.1 ล้านบาท กำไร 145.5 ล้านบาท

จากทั้งหมดนี้จะเห็นได้ว่า โครงการหลวงดอยคำ คือหนึ่งในตัวอย่างของโครงการจากความรักนับไม่ถ้วน ที่ในหลวงทรงมอบให้กับพสกนิกรชาวไทย จากไร่ฝิ่นและภูเขาหัวโล้นที่แห้งแล้งก็กลับมาเขียวขจีและงดงามอีกครั้ง

ถึงแม้ว่า วันนี้พระองค์จะทรงไม่ได้อยู่กับเราแล้ว แต่ผลผลิตจากเมล็ดพันธุ์กว่า 4,000 โครงการของการทรงงานตลอดระยะเวลา 70 ปี นั้นก็ได้ออกดอกออกผล เติบโตอยู่กับเรามาจนถึงทุกวันนี้..

--------------------------------

"เรื่องที่เราจะช่วยชาวเขาเเละโครงการชาวเขานั้น มีประโยชน์โดยตรงกับชาวเขา

เพื่อส่งเสริมเเละสนับสนุนให้ชาวเขามีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

สามารถเพาะปลูกสิ่งที่เป็นประโยชน์เเละรายได้ให้กับเขาเอง

จุดประสงค์อย่างหนึ่งก็คือ ′มนุษยธรรม′

หมายถึงให้ผู้อยู่ถิ่นทุรกันดารสามารถมีความรู้เเละพยุงตัว มีความเจริญได้อีกอย่างหนึ่ง

เป็นเรื่องช่วยในทางที่ทุกคนเห็นว่าควรจะช่วย เพราะเป็นปัญหาใหญ่ คือ ปัญหายาเสพติด

ถ้าช่วยชาวเขาปลูกพืชที่เป็นประโยชน์บ้าง เขาจะเลิกปลูกยาเสพติดคือฝิ่น ทำให้นโยบายการระงับการปราบปรามการปลูกฝิ่นเเละค้าฝิ่นได้ผลดี อันนี้เป็นผลอย่างหนึ่ง

อีกอย่างหนึ่งคือ ชาวเขาตามที่รู้เป็นผู้ทำการเพาะปลูกโดยวิธีที่จะทำให้บ้านเมืองของเราสู่หายนะได้

ที่ถางป่าเเละปลูกโดยไม่ถูกต้อง ถ้าพวกเราทุกคนไปช่วยเขา ก็เท่ากับช่วยบ้านเมืองให้มีคนดี อยู่ดีกินดี เเละปลอดภัยได้อีกทั่วประเทศ

ถ้าสามารถทำโครงการนี้สำเร็จ ให้ชาวเขาอยู่เป็นหลักเเหล่ง เเละสนับสนุนนโยบายจะรักษาป่าไม้ รักษาดินให้เป็นประโยชน์ ต่อไปจะยั่งยืนมาก"

พระราชดำรัสพระราชทาน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรภูมิพลอดุลยเดช เมื่อวันที่ 10 มกราคม พ.ศ.2512 ณ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

--------------------------------

น้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่เปรียบมิได้
ข้าพระพุทธเจ้า ผู้เขียนบทความเพจลงทุนแมน
พสกนิกรที่เกิดในรัชกาลที่ 9
27 ตุลาคม 2560