ลงทุนแค่บางส่วน หรือ ซื้อทั้งบริษัท ต่างกันอย่างไร ? /โดย ลงทุนแมน

ในช่วงที่ผ่านมา เราน่าจะมีโอกาสได้เห็นดีลการลงทุนเกิดขึ้นมากมาย
ไม่ว่าจะเป็นการเข้าซื้อกิจการ Bitkub Online โดย SCBS ซึ่งเข้าถือหุ้นกว่า 51%
หรือการที่ OR เข้าลงทุนในเชนร้านอาหาร โอ้กะจู๋ ซึ่งเข้าถือหุ้น 20%

แม้ว่าจะไม่ได้ซื้อกิจการทั้ง 100% แต่สิ่งที่แตกต่างกันระหว่างทั้ง 2 ดีลนี้
คือดีลแรก เป็นการลงทุนในระดับที่เรียกได้ว่า เข้าไปเป็นเจ้าของ
ในขณะที่ดีลหลัง เป็นการเข้าลงทุนเพียงบางส่วน

แล้วทั้ง 2 อย่างนี้มีความแตกต่างกันอย่างไร ?
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
การเข้าลงทุนเพียงบางส่วนนั้น เรามักพบเห็นได้ทั่วไป เพราะผู้ลงทุนเพียงเข้าลงทุน ในสัดส่วนที่ต้องการรับการจัดสรรผลประโยชน์ ตามสัดส่วนที่ลงทุนไป

โดยการลงทุนรูปแบบนี้ อาจเกิดขึ้นได้เพราะผู้ลงทุนเห็นโอกาสในธุรกิจร่วมกัน
แต่ไม่มีความรู้ความชำนาญมากพอที่จะเข้าไปบริหารเอง

จึงเป็นตัวเลือกที่ดีกว่า หากปล่อยให้ทีมงานดั้งเดิม ที่มีความเข้าใจในธุรกิจ และองค์กรของตัวเองอยู่แล้วบริหารต่อไป และผู้ลงทุนก็เพียงคอยตรวจสอบ และเก็บเกี่ยวผลประโยชน์ที่เกิดขึ้น

แต่ข้อเสียคือ ผลประโยชน์ที่ได้รับ ก็จะได้ตามสัดส่วนที่ลงทุนไปด้วย

อีกทั้งหากสัดส่วนความเป็นเจ้าของมีไม่มากพอ สิทธิในการออกเสียง และตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ ก็จะน้อยลงตามไปด้วย

ซึ่งการลงทุนเพียงบางส่วนนี้ ก็จะคล้ายกับการที่ผู้ลงทุนรายย่อย ซื้อหุ้นสามัญของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ และคอยตรวจสอบการดำเนินการขององค์กร

แต่หากจำนวนหุ้นที่ถืออยู่เป็นส่วนน้อย ก็เป็นไปได้ยากที่จะเปลี่ยนแปลงเรื่องใด ๆ ในบริษัทได้ตามต้องการ

ซึ่งโดยปกติแล้ว ผู้ถือหุ้นที่ถือหุ้นเป็นสัดส่วนที่มาก จนมีผลต่อทิศทางการตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ จะถูกเรียกว่าผู้ถือหุ้นรายใหญ่ ซึ่งถือหุ้นในองค์กรเกินกว่า 10% นั่นเอง

หรือในอีกกรณีหนึ่งก็คือการเข้าลงทุนเพื่อผลประโยชน์ทางธุรกิจร่วมกัน
อย่างเช่นการที่ OR หรือ บริษัท ปตท. น้ำมันและการค้าปลีก จำกัด (มหาชน) เข้าลงทุนในแบรนด์ร้านอาหารโอ้กะจู๋ โดยเป็นการเข้าถือหุ้นในสัดส่วน 20%

นอกจากเรื่องของส่วนแบ่งผลกำไร ที่จะได้จากการลงทุน ในแบรนด์ร้านอาหารที่กำลังเติบโตแล้ว

สิ่งที่เกิดขึ้นคือ การได้สาขาของร้านโอ้กะจู๋ มาเปิดในสถานีบริการน้ำมันของตัวเอง และยังเป็นการเดินตามกลยุทธ์ ที่จะเพิ่มความหลากหลายของรายได้ในธุรกิจค้าปลีกมากยิ่งขึ้น

ซึ่งถึงแม้ OR จะกลายเป็นหนึ่งในผู้ถือหุ้นรายใหญ่ของโอ้กะจู๋
แต่ OR ก็ไม่ได้มีส่วนในการบริหารกิจการ เมื่อเทียบกับการเข้าซื้อกิจการทั้งบริษัท ซึ่งจะมีจุดประสงค์เพื่อการเข้าลงทุน จนถึงระดับที่สามารถตัดสินใจเรื่องต่าง ๆ ในองค์กรได้อย่างเบ็ดเสร็จ

แล้วต้องซื้อหุ้นมากเท่าไร ถึงจะมีอำนาจในการกำหนดทิศทางของบริษัทได้ ?

การมีสัดส่วนความเป็นเจ้าของมากกว่าครึ่งหนึ่ง จะเสมือนว่าได้เป็นผู้กุมอำนาจโหวตของบริษัท
ซึ่งการซื้อ Bitkub Online ของ SCBS ในสัดส่วนกว่า 51% ก็ทำให้ SCBS มีอำนาจในการกำหนดทิศทางของบริษัท และยังเป็นการพาตัวเองรุกเข้าสู่วงการสินทรัพย์ดิจิทัลได้ทันที

นอกจากอำนาจในบริษัทที่มีจะสามารถกำหนดทิศทางในการบริหารองค์กรได้แล้ว

อีกประเด็นหนึ่งที่น่าสนใจคือ เหตุผลในการตัดสินใจเข้าซื้อกิจการ นอกเหนือจากเรื่องของผลประกอบการ
ก็คือผลประโยชน์ส่วนเพิ่ม ที่ได้จากการเป็นเจ้าของกิจการนั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็น

- ทรัพยากรของบริษัท อย่างเช่น เทคโนโลยี ความรู้ รวมถึงบุคลากรที่มีความสามารถ
- ฐานลูกค้าใหม่ ๆ หรือคอนเน็กชันที่บริษัทเดิมมีอยู่
- ใบอนุญาต ข้อตกลง สิทธิบัตร หรือผลประโยชน์อื่น ๆ ที่ติดมากับชื่อของบริษัทเดิม

อย่างเช่นการไล่ซื้อกิจการขนาดเล็ก หรือสตาร์ตอัปด้านเทคโนโลยีของ Apple
เพื่อให้ได้มาซึ่งเทคโนโลยี หรือพนักงานหัวกะทิเข้ามาสู่ Apple จนเกิดเป็นเทคโนโลยีเด่น ๆ ใน iPhone มากมาย เช่น ดีลการเข้าซื้อ AuthenTec ในปี 2012 ซึ่งเป็นผู้พัฒนาเทคโนโลยีมากมาย ที่เกี่ยวกับลายนิ้วมือ จนนำมาสู่ ตัวสแกน Touch ID ในโทรศัพท์มือถือ iPhone

หรือสตาร์ตอัป Akonia Holographics ผู้พัฒนาเลนส์ สำหรับใช้ในอุปกรณ์สวมใส่ AR ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ Apple กำลังวิจัยและพัฒนาอยู่ในปัจจุบัน

และอีกกรณีการซื้อกิจการ ที่เราต้องพูดถึง ก็คือ การซื้อกิจการเพื่อกำจัดคู่แข่ง

อย่างเช่นในอดีตที่ Facebook หรือ Meta ในปัจจุบัน ได้เข้าซื้อ Instagram ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียเหมือนกัน และกำลังเติบโตอย่างมาก

โดยการเข้าซื้อกิจการในครั้งนั้น เรียกได้ว่าเป็นการตัดไฟตั้งแต่ต้นลม ก่อนที่ Instagram จะเติบโตและกลายเป็นคู่แข่งรายใหญ่ของ Facebook ในอนาคต

อย่างไรก็ตาม แม้จะดูเหมือนว่าการเข้าซื้อหุ้นจำนวนมาก ๆ ก็สามารถเข้ากุมอำนาจในบริษัทได้

แต่ก็ยังมีบางกรณี ที่การซื้อหุ้นที่มีในตลาด ก็อาจจะไม่เพียงพอ เช่น กรณีของ Facebook
หรือ Meta ที่มีการแบ่งประเภทของหุ้นในบริษัทเป็น Class A และ B

โดย Class A คือหุ้นที่เปิดขายให้กับนักลงทุนทั่วไป ซึ่ง 1 หุ้นมีค่าเท่ากับ 1 คะแนนเสียง
ในขณะที่ Class B เป็นหุ้นที่ให้แต่เฉพาะผู้บริหาร ไม่มีขายในตลาด และ 1 หุ้นมีค่ามากถึง 10 คะแนนเสียง

ทำให้ถึงแม้จะมีผู้ไล่ซื้อหุ้น Class A ของ Facebook ไปจนหมดตลาด
ก็ไม่สามารถที่จะโค่น มาร์ก ซักเคอร์เบิร์ก ออกจากการเป็นประธานเจ้าหน้าที่บริหารของบริษัทได้
เนื่องจากเขาครอบครองหุ้น Class B มากถึง 82%
โดยจำนวนดังกล่าวคิดเป็นสัดส่วนคะแนนเสียงเกิน 50% ของคะแนนโหวตทั้งบริษัท

เรียกได้ว่าตราบใดที่ มาร์ก ซักเคอร์เบิร์ก ไม่ยอมปล่อยหุ้น Class B ออกไป
อำนาจในการควบคุมบริษัท ก็ยังคงเป็นของเขาไปเรื่อย ๆ

อ่านมาถึงตรงนี้ ก็คงพอเห็นภาพว่า ทำไมบางบริษัท เลือกที่จะลงทุนในอีกบริษัทหนึ่งเพียงบางส่วน
ในขณะที่บางบริษัท ก็เลือกที่จะซื้อทั้งบริษัท ทั้งที่ไม่ได้เป็นคู่แข่ง หรือเกี่ยวข้องกันในสายธุรกิจแต่อย่างใด

ซึ่งถึงแม้การเข้าซื้อหรือลงทุน จะดูน่ากังวลหากเป็นดีลที่เกิดขึ้นระหว่างบริษัทใหญ่ด้วยกัน จนสุ่มเสี่ยงต่ออำนาจการผูกขาดในตลาด

แต่สำหรับบริษัทขนาดเล็กแล้ว การได้มาซึ่งเงินทุน เพื่อนำไปขยายธุรกิจ หรือในบางครั้งอาจจะหมายถึงการต่อลมหายใจของกิจการ

หลายคนก็น่าจะยังไม่รู้มาก่อนว่าเรื่องทำนองนี้ ก็เคยเกิดขึ้นกับ Apple
ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเกือบล้มละลาย แต่ก็ได้รับเงินลงทุนจาก Microsoft มาต่อลมหายใจ
จนทั้งคู่ได้เติบโตขึ้น และกลายเป็นบริษัทที่มีมูลค่ามากที่สุดเป็นอันดับ 1 และ 2 ของโลกไปแล้ว ในวันนี้..
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
Line - page.line.me/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงท-นแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References
-https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1326801/000132680121000022/facebook2021definitiveprox.htm
-https://www.set.or.th/th/market/MnA_p2.html
-https://www.marketthink.co/13805
-https://www.blognone.com/node/122474