ทำไมบางบริษัท ถึงแจกหุ้นให้พนักงาน ? /โดย ลงทุนแมน
ปกติแล้ว เวลาสิ้นปี สิ่งที่มนุษย์เงินเดือนหลายคนรอคอยกัน นอกจาก การขึ้นเงินเดือน เลื่อนตำแหน่ง ก็คงเป็นเรื่องของ “โบนัส”

รู้หรือไม่ว่า บางบริษัทก็ไม่ได้ให้โบนัสพนักงานเป็นเงินสด แต่จะให้เป็นหุ้นแทน ยกตัวอย่างก็เช่น เจ้าของแพลตฟอร์มจองที่พัก Airbnb หรือแม้แต่ Apple

วันนี้ เรามาดูกันว่า การให้หุ้นแก่พนักงาน มีข้อดี ข้อเสียอะไรบ้าง ? ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
เริ่มต้นจากข้อดีของการให้ผลตอบแทน เป็นหุ้นแก่พนักงาน

การให้หุ้นแก่พนักงานนับเป็นการเปิดโอกาสให้พนักงาน ร่วมเป็นเจ้าของ มีส่วนได้ส่วนเสียต่อรายได้ และกำไรที่บริษัททำได้ในแต่ละปี

โดยตัวพนักงานเอง ก็จะได้รับผลประโยชน์ในรูปของเงินปันผล รวมถึงราคาหุ้น ที่อาจจะปรับเพิ่มขึ้นได้ เช่น

- หากเรามีหุ้นในบริษัทอยู่ 1% ของหุ้นทั้งหมด
ถ้าในปีนั้นบริษัทมีกำไรสุทธิ 100 ล้านบาท
เราก็จะได้ส่วนแบ่งกำไรของบริษัท 1 ล้านบาท

แต่หากบริษัทสามารถเติบโต จนมีกำไร 1,000 ล้านบาท แล้วสัดส่วนการถือหุ้นของเราเท่าเดิม เราก็จะได้ส่วนแบ่งกำไร เพิ่มขึ้นเป็น 10 ล้านบาท

ซึ่งการทำแบบนี้บริษัทจะได้ประโยชน์คือ พนักงานก็จะมีแรงจูงใจในการทุ่มเทสร้างผลงานมากขึ้น

นอกจากนั้นการให้หุ้นแก่พนักงาน ยังมีประโยชน์อย่างอื่นกับบริษัทอีกด้วย เพราะเป็นการช่วยดึงดูดและรักษาพนักงานเก่ง ๆ ไว้กับบริษัท เพราะถ้าบริษัทเติบโตแล้ว คนเหล่านี้ก็เหมือนกับเป็นเจ้าของกิจการไปด้วย

อีกเรื่องก็คือ การให้หุ้นแก่พนักงานก็เป็นการช่วยให้บริษัทไม่จำเป็นต้องจ่ายเงินสดออกไป

โดยเงินสด เป็นเรื่องที่สำคัญมากกับธุรกิจเทคโนโลยีที่ยังเติบโตได้อีก และต้องการเงินสดในการขยายธุรกิจ

ลองมาดูตัวอย่างจาก Airbnb แพลตฟอร์มจองที่พักทั่วโลกทั้งโรงแรม ที่พักราคาประหยัด และที่พักแปลกตาวิวสวยที่ใครเป็นเจ้าของก็ได้กัน

จากข้อมูลในปี 2022 Airbnb มีการให้หุ้นแก่พนักงาน คิดเป็นมูลค่าเฉลี่ย 4.1 ล้านบาทต่อคนต่อปี คิดเป็น 1 ใน 3 ของผลตอบแทนพนักงานทั้งหมด

สรุปแล้ว การให้หุ้นแก่พนักงาน ก็ถือเป็นการสร้างคุณค่าให้กับทั้งพนักงานและตัวบริษัทได้ดี แต่ก็ต้องบอกไว้ก่อนว่า มันก็อาจจะเป็นดาบสองคมได้เหมือนกัน

แล้วการให้ผลตอบแทนกับพนักงานเป็นหุ้น มีข้อเสียอย่างไร ?

ข้อแรกเลย หากบริษัทไม่เติบโต หรือทำผลงานได้ไม่ดี ถ้าเป็นบริษัทที่อยู่ในตลาดหลักทรัพย์ หุ้นก็อาจจะมีราคาลดลง พนักงานก็อาจจะหมดแรงจูงใจได้

โดยเฉพาะกลุ่มพนักงาน ที่เป็นมันสมองของบริษัท รวมถึงการรับพนักงานหน้าใหม่ ก็อาจจะมองหาตัวเลือกที่ดีกว่า ได้เหมือนกัน

นอกจากนั้น ก็ยังมีเรื่องของเงื่อนไขต่าง ๆ ของการให้หุ้น ซึ่งบางทีบริษัทอาจจะไม่ได้ให้หุ้นเลยตรง ๆ

แต่อาจจะให้ในรูปแบบของวอร์แรนต์หรืออ็อปชัน ที่กว่าจะแปลงเป็นหุ้นได้ก็ต้องรอให้ราคาไปถึงตามที่เงื่อนไขบอกไว้ หรือครบกำหนดเวลาก่อน

ตัวอย่างก็เช่น บริษัท A ออกวอร์แรนต์ให้พนักงาน โดยมีราคาใช้สิทธิที่ 10 บาท ถึงจะเปลี่ยนวอร์แรนต์เป็นหุ้นได้

แต่ในตอนนั้นราคาหุ้นของบริษัทอยู่ที่ 2 บาท ก็หมายความว่า พนักงานที่ได้วอร์แรนต์ต้องรอให้ราคาหุ้นขึ้นไปอีก 5 เท่า ถึงจะได้หุ้นมาเป็นของตัวเอง

พูดง่าย ๆ ก็คือ พนักงานจะไม่ได้ร่วมเป็นเจ้าของบริษัทจนกว่าราคาหุ้นจะถึงเงื่อนไข

และในส่วนของตัวบริษัทเอง กรณีที่หุ้นที่แจกให้พนักงานเป็นหุ้นสามัญที่มีสิทธิออกเสียงในบริษัท การให้หุ้นแบบนี้เป็นการทำให้การบริหาร และการตัดสินใจของเจ้าของเดิมเช่น ผู้ก่อตั้งและผู้ถือหุ้นรายอื่น ๆ ที่ถือมาก่อน มีอำนาจลดลงได้เช่นกัน

ยกตัวอย่างเช่น นาย A และนาย B เป็นผู้ก่อตั้งบริษัท และมีหุ้นในบริษัท ABC คนละ 50%

แต่อยู่มาวันหนึ่งทั้งนาย A และนาย B ตัดสินใจแบ่งหุ้นของตัวเองให้พนักงานคนละ 5% จำนวน 6 คน รวมเป็น 30% ทำให้จำนวนหุ้นของนาย A และนาย B ลดลงเหลือคนละ 35%

แม้ว่าทั้งคู่ จะยังเป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ของกิจการ แต่หุ้นที่แบ่งไป ก็ทำให้การตัดสินใจเรื่องต่าง ๆ จากเดิมที่เคยมีอยู่ 2 คน ก็กลายเป็น 8 คน และทำให้สิทธิ์การบริหารจากเดิมที่เคยเท่ากันระหว่างนาย A และนาย B กลายเป็นการแบ่งฝักแบ่งฝ่าย เพื่อให้ได้สิทธิออกเสียงส่วนใหญ่ในกิจการได้

จะเห็นได้ว่า การให้หุ้นแก่พนักงานก็มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ไม่ต่างอะไรกับ “ดาบสองคม”

ซึ่งถ้าจัดการให้ดี การให้หุ้นแก่พนักงานก็จะทำให้บริษัทมีพนักงานเก่ง ๆ ตั้งใจทำงาน เติบโตไปด้วยกันกับบริษัท

แต่ถ้าบริษัทไม่เติบโต พนักงานก็อาจจะไม่สนใจในหุ้นที่แจก หรือหากบริหารการแบ่งหุ้นได้ไม่ดี ก็อาจส่งผลกระทบต่ออำนาจการบริหาร และความมั่นคงของบริษัทได้เช่นกัน..

ปิดท้ายด้วยข้อมูลที่น่าสนใจ

ปีที่แล้ว Apple บริษัทที่มีมูลค่าสูงที่สุดในโลก มีการให้หุ้นแก่พนักงาน มูลค่าสูงถึง 309,491 ล้านบาท คิดเป็นเกือบ 1 ใน 10 ของกำไรทั้งหมดที่บริษัททำได้ เลยทีเดียว..
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
TikTok - tiktok.com/@longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงทุนแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References
-https://companiesmarketcap.com/
-https://www.comparably.com/companies/apple/retention
-https://corporatefinanceinstitute.com/resources/accounting/share-stock-based-compensation/
-https://finbox.com/NASDAQGS:AAPL/explorer/stock_based_total/
-https://www.dice.com/career-advice/10-tech-companies-offering-highest-stock-based-compensation