อาหารฮาลาล สินค้าขับเคลื่อนการส่งออก ของมาเลเซีย /โดย ลงทุนแมน
ตลาดอาหารฮาลาล ถูกครอบงำโดยภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก คิดเป็น 50.2% ของมูลค่าตลาดทั้งหมดในปี 2024

อิทธิพลนี้ส่วนใหญ่มาจากจำนวนชาวมุสลิมที่กระจุกตัวอยู่ในภูมิภาคนี้ เช่น อินโดนีเซีย มาเลเซีย อินเดีย ปากีสถาน และบังกลาเทศ

ลองจินตนาการว่า สินค้าบนชั้นวางซูเปอร์มาร์เก็ต ในดูไบ ลอนดอน หรือโตเกียว มีผลิตภัณฑ์อาหารที่มีตราฮาลาล พร้อมคำว่า Made in Malaysia

หลายคนอาจไม่ทันสังเกต แต่นี่คือ Soft Power รูปแบบหนึ่งที่รัฐบาลมาเลเซีย ใช้ผลักดันให้ประเทศขึ้นแท่นศูนย์กลางฮาลาลโลก

แล้วทำไม อาหารฮาลาล ถึงกลายเป็นสินค้าส่งออกหลักของมาเลเซียได้ ?
พวกเขาใช้กลยุทธ์อะไร และรัฐบาลสนับสนุนอะไรบ้าง ?
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง

ถ้าเราพูดถึงประเทศมาเลเซีย ภาพแรกในหัวของหลายคนคงเป็นตึกแฝดปิโตรนาส หรืออาจจะเป็นมัสยิดสีฟ้า ที่อลังการ

แต่รู้หรือไม่ว่า อีกจุดขายของมาเลเซียคือ อาหารและสินค้าฮาลาล ซึ่งเป็นเครื่องยนต์ทางเศรษฐกิจที่ทรงพลังอย่างเงียบ ๆ และกำลังขับเคลื่อนการส่งออกของมาเลเซียให้เติบโตอย่างก้าวกระโดด

ปัจจุบัน โลกของเรามีประชากรมุสลิมเกือบ 2,000 ล้านคน หรือคิดเป็น 25.6% ของประชากรโลก และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง นั่นหมายถึงตลาดผู้บริโภคขนาดมหึมา ที่ต้องการสินค้าที่ถูกต้องตามหลักศาสนา

ตลาดอาหารฮาลาลโลก จึงมีมูลค่ามหาศาล โดยในปี 2024 ถูกประเมินว่าอาจสูงถึง 81.1 ล้านล้านบาท และจะเติบโตอย่างต่อเนื่อง

ซึ่งมาเลเซีย มองเห็นโอกาสในอุตสาหกรรมนี้ จึงส่งเสริมผ่านแผนแม่บทอุตสาหกรรมฮาลาล เพื่อผลักดันสินค้าฮาลาลของมาเลเซีย สู่ตลาดโลก

ตัวเลขยอดส่งออกอาหารฮาลาล ของประเทศมาเลเซีย ย้อนหลัง 5 ปี
ปี 2020 : 235,260 ล้านบาท
ปี 2021 : 280,236 ล้านบาท
ปี 2022 : 459,283 ล้านบาท
ปี 2023 : 417,840 ล้านบาท
ปี 2024 : 477,456 ล้านบาท

ขณะที่มูลค่า GDP ย้อนหลัง 5 ปีของมาเลเซีย
2020 : 10.95 ล้านล้านบาท
2021 : 12.13 ล้านล้านบาท
2022 : 13.23 ล้านล้านบาท
2023 : 12.97 ล้านล้านบาท
2024 : 13.70 ล้านล้านบาท

จะเห็นได้ว่า GDP ของมาเลเซีย มีแนวโน้มขยายตัวมาตลอด รวมถึงยอดส่งออกสินค้าฮาลาล ที่ก็เป็นส่วนสำคัญในการขับเคลื่อน GDP ของประเทศ

หลายคนอาจจะยังเข้าใจว่า ฮาลาล หมายถึงแค่อาหารที่ไม่มีส่วนผสมของหมู แต่ในความเป็นจริง คำว่าฮาลาลครอบคลุมทั้งกระบวนการ ตั้งแต่การคัดเลือกวัตถุดิบ, การเชือดที่ถูกหลัก, ความสะอาดในสายการผลิต, การเก็บรักษา ไปจนถึงการขนส่ง

ดังนั้น ตราฮาลาล จึงไม่ได้เป็นแค่สัญลักษณ์ทางศาสนา แต่ยังเป็นเครื่องหมายการันตีคุณภาพและความสะอาด ในระดับสากลอีกด้วย

ในเมื่อหลายประเทศก็ผลิตสินค้าฮาลาลได้ แล้วทำไมมาเลเซีย ถึงโดดเด่นขึ้นมาเป็นผู้นำ ?

คำตอบอยู่ในคำ 5 ตัวอักษร นั่นคือ JAKIM

JAKIM หรือกรมการพัฒนาอิสลามแห่งมาเลเซีย คือหน่วยงานของรัฐบาลที่ทำหน้าที่ให้การรับรองมาตรฐานฮาลาล

สิ่งที่ทำให้การรับรองจาก JAKIM แตกต่างจากที่อื่น คือการสร้างมาตรฐานที่เข้มงวด และน่าเชื่อถือ จนได้รับการยอมรับในระดับโลก

ตราฮาลาลของ JAKIM เปรียบเสมือน “ตั๋วทองคำ” ที่สามารถเปิดประตูการค้าไปยังประเทศมุสลิมทั่วโลกได้ทันที

พูดให้เห็นภาพง่าย ๆ คือ ถ้าสินค้าไหนได้ตรารับรองจาก JAKIM ก็แทบจะการันตีได้เลยว่าสามารถส่งออกไปขายในตะวันออกกลาง, อินโดนีเซีย หรือแม้แต่ในยุโรปและอเมริกา ได้อย่างไม่มีข้อกังขา

ความน่าเชื่อถือนี้ ไม่ได้เกิดขึ้นมาลอย ๆ แต่เกิดจากวิสัยทัศน์ของรัฐบาลมาเลเซีย

มาเลเซียไม่ได้ปล่อยให้อุตสาหกรรมฮาลาลเติบโตไปตามยถากรรม แต่พวกเขาวางมันเป็น วาระแห่งชาติ ผ่านแผนแม่บทอุตสาหกรรมฮาลาล HIMP 2030 ที่มีเป้าหมายชัดเจนในการเป็น “ศูนย์กลางฮาลาลของโลก”

พวกเขาไม่ได้ทำแค่การออกใบรับรอง แต่สร้างสิ่งที่เรียกว่าระบบนิเวศฮาลาล (Halal Ecosystem) ที่สมบูรณ์แบบขึ้นมา ประกอบไปด้วย

- นิคมอุตสาหกรรม ที่ออกแบบมาเพื่อการผลิตสินค้าฮาลาลโดยเฉพาะ

- หน่วยงานสนับสนุน ทำหน้าที่ส่งเสริมการตลาด วิจัยและพัฒนา และดึงดูดการลงทุน

- มีระบบธนาคารและแหล่งทุนที่สอดคล้องกับหลักศาสนา เพื่อสนับสนุนผู้ประกอบการ

- การพัฒนาบุคลากร สร้างผู้เชี่ยวชาญและแรงงานที่มีความรู้ด้านฮาลาลโดยเฉพาะ

ทั้งหมดนี้คือการวางแผนอย่างเป็นระบบ เพื่อทำให้มาเลเซียไม่ใช่แค่ผู้ผลิต แต่เป็นศูนย์กลางที่ครบวงจรที่สุดในโลก

แล้วผลลัพธ์เป็นอย่างไร ?

ตัวเลขคือคำตอบที่ดีที่สุด..

ในปี 2024 มูลค่าการส่งออกสินค้าฮาลาลของมาเลเซีย สูงถึง 4.7 แสนล้านบาท ซึ่งเติบโตเฉลี่ยปีละ 19% (ในช่วง 5 ปีย้อนหลัง)
และเฉพาะมูลค่าการส่งออกสินค้าฮาลาล ก็คิดเป็น 3.5% ของ GDP ทั้งประเทศ

และที่น่าทึ่งไปกว่านั้นคือ ตลาดส่งออกหลัก ไม่ได้มีแค่ประเทศมุสลิม แต่กลับเป็น จีน สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น และสิงคโปร์

ปรากฏการณ์นี้บอกเราว่า ผู้บริโภคในประเทศที่ไม่ใช่มุสลิม เริ่มมองหาตราฮาลาลของมาเลเซีย ในฐานะสัญลักษณ์ของ ความปลอดภัย ความสะอาด และคุณภาพที่เชื่อถือได้

สินค้าฮาลาลของมาเลเซีย จึงขยายขอบเขตจากตลาดเฉพาะกลุ่ม ไปสู่ตลาดมวลชน ได้สำเร็จ ไม่ว่าจะเป็นอาหาร เครื่องดื่ม เครื่องสำอาง ไปจนถึงยารักษาโรค

บทสรุป เรื่องราวของอุตสาหกรรมฮาลาลมาเลเซีย คือกรณีศึกษาที่ยอดเยี่ยมของการเปลี่ยน อัตลักษณ์ ให้กลายเป็น ความได้เปรียบทางเศรษฐกิจ

พวกเขาไม่ได้มองว่าศาสนาเป็นเพียงเรื่องของความเชื่อ แต่เล็งเห็นถึงความต้องการของตลาดโลก แล้วลงมือสร้าง มาตรฐานที่แข็งแกร่ง จนทุกคนให้การยอมรับ

จากนั้นก็ใช้พลังของภาครัฐในการสร้างระบบนิเวศที่สมบูรณ์ เพื่อผลักดันให้เอกชนเติบโต

ดังนั้น ครั้งต่อไปที่เราเห็นสินค้าที่มีตราฮาลาล จากประเทศมาเลเซีย เราอาจจะไม่ได้เห็นแค่สัญลักษณ์ทางศาสนาอีกต่อไป

แต่เรากำลังเห็นตราประทับของยุทธศาสตร์ชาติที่เฉียบแหลม ซึ่งกำลังขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศอย่างเงียบ ๆ..

References
-https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/mys/malaysia/gdp-gross-domestic-product#google_vignette
-https://halalfocus.com/halal-product-exports-surpassed-rm61bil-in-2024-says-miti/
-https://www.mida.gov.my/mida-news/malaysias-halal-exports-reach-rm54b-in-2023-tengku-zafrul/
-https://www.gminsights.com/industry-analysis/halal-foods-market
-https://themalaysianreserve.com/2023/12/12/exploring-malaysias-halal-food-market/#google_vignette