ประชากรญี่ปุ่นลดลง แต่ทำไม “เมืองโอกินาวะ” โตสวนทาง /โดย ลงทุนแมน

ในปี 2021 ประชากรญี่ปุ่นลดลงมาแล้วราว 2 ล้านคน
จากจุดสูงสุดในปี 2008 ที่มีประชากร 128 ล้านคน
จนทำให้ญี่ปุ่นประสบปัญหาการเพิ่มจำนวนของบ้านร้าง ในเขตชนบทของประเทศ
ซึ่งสวนทางกับเขตเมืองใหญ่ที่ยังมีประชากรอพยพเข้ามาเรื่อย ๆ เช่น กรุงโตเกียวและปริมณฑล จังหวัดโอซากะ และจังหวัดไอจิ ที่เป็นศูนย์กลางการเงินและอุตสาหกรรมที่สำคัญ

แต่มีอีกหนึ่งจังหวัดที่ตั้งอยู่ใต้สุดของประเทศญี่ปุ่น ถึงแม้จะไม่ได้เป็นศูนย์กลางธุรกิจหรืออุตสาหกรรม แต่กำลังมีประชากรเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ

จังหวัดนั้นคือ “โอกินาวะ”

อะไรที่ทำให้โอกินาวะมีประชากรเพิ่มขึ้น สวนทางกับจังหวัดอื่น ๆ ของญี่ปุ่นที่มีประชากรลดลง
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
ก่อนอื่น มาทำความรู้จักโอกินาวะกันสักนิด..
จังหวัดโอกินาวะ เป็นจังหวัดที่อยู่ใต้สุดของประเทศญี่ปุ่น ห่างจากกรุงโตเกียวราว 900 กิโลเมตร ประกอบไปด้วยเกาะน้อยใหญ่มากกว่า 100 เกาะ

โดยมีเกาะที่ใหญ่ที่สุด คือ เกาะโอกินาวะ
เป็นที่ตั้งของเมืองหลวง คือ เมืองนาฮะ และสนามบินหลักของเกาะ คือ สนามบินนาฮะ
ซึ่งเป็นสนามบินที่มีผู้ใช้บริการมากที่สุดอันดับ 6 ของประเทศญี่ปุ่น

ด้วยความที่อยู่ใต้สุด ไม่ไกลจากเกาะไต้หวัน ทำให้โอกินาวะมีสภาพภูมิอากาศอบอุ่นกว่าภูมิภาคอื่น ๆ ของญี่ปุ่น จังหวัดแห่งนี้จึงมีพืชผลที่หาไม่ได้จากเขตอื่น ๆ ของประเทศ เช่น สับปะรด มะม่วง และส้มทันคัง

และด้วยความที่ทะเลอบอุ่นกว่าที่อื่น และมีอาหารการกินที่เป็นเอกลักษณ์ โอกินาวะจึงเป็นสถานที่พักตากอากาศยอดนิยมของชาวญี่ปุ่น 8 ล้านคน และชาวต่างชาติอีกราว 2 ล้านคน โดยเฉพาะชาวจีน และไต้หวัน

จังหวัดโอกินาวะมีพื้นที่เพียง 2,271 ตารางกิโลเมตร ใกล้เคียงกับจังหวัดเล็ก ๆ ของไทยอย่างนครปฐม
แต่มีประชากรถึง 1,470,000 คน ทำให้มีความหนาแน่นของประชากร 647 คนต่อตารางกิโลเมตร

โอกินาวะเป็นจังหวัดที่มีประชากรหนาแน่นที่สุดอันดับ 9 ของญี่ปุ่น จากทั้งหมด 47 จังหวัด
และเป็นเพียงจังหวัดเดียวที่มีประชากรหนาแน่นติด Top 10 โดยที่ไม่ได้เป็นเขตศูนย์กลางธุรกิจการเงิน หรือเขตอุตสาหกรรม

แต่เดิมจังหวัดโอกินาวะ เป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรริวกิว อาณาจักรอิสระที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับจีน
ต่อมาก็ตกอยู่ภายใต้การควบคุมของญี่ปุ่นในปี 1609 และกลายเป็นจังหวัดหนึ่งของญี่ปุ่นอย่างเต็มตัวในปี 1879 หลังการปฏิรูปเมจิ

จนเมื่อสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง เมื่อญี่ปุ่นพ่ายแพ้สงคราม
สหรัฐอเมริกาได้ยึดโอกินาวะเป็นที่ตั้งฐานทัพ

จนถึงปี 1972 สหรัฐอเมริกาจึงมอบโอกินาวะคืนให้ญี่ปุ่น แต่เกาะแห่งนี้ก็ยังคงเป็นที่ตั้งของฐานทัพสหรัฐอเมริกาจนถึงปัจจุบัน มีทหารอเมริกันอยู่ในจังหวัดโอกินาวะราว ๆ 20,000 คน

เศรษฐกิจของโอกินาวะราว 5-6% จึงขึ้นอยู่กับการจับจ่ายใช้สอยของทหารที่มาตั้งฐานทัพ และครอบครัวชาวอเมริกัน

ด้วยความที่โอกินาวะมีความสัมพันธ์กับจีนมาช้านาน ตั้งแต่สมัยเป็นอาณาจักรริวกิว ทำให้ผู้คนที่นี่มีวัฒนธรรมผสมผสานระหว่างญี่ปุ่นกับจีนอยู่ไม่น้อย
ทั้งอาหารการกิน สถาปัตยกรรม ไปจนถึงการฉลองในวันตรุษจีน

แต่ไม่ใช่แค่ชาวจีนเท่านั้น ยังมีวัฒนธรรมของหลายชาติในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ฟิลิปปินส์ และเวียดนามผสมอยู่ด้วย

การเป็นที่หลอมรวมของวัฒนธรรมที่หลากหลาย ทำให้ผู้คนในโอกินาวะมีความแตกต่างจากชาวญี่ปุ่นทั่ว ๆ ไป สะท้อนมาถึงสภาพสังคมที่ไม่เคร่งเครียด และไม่เร่งรีบเท่าเมืองใหญ่ ๆ

และด้วยสภาพอากาศที่อบอุ่น อาหารการกินอุดมสมบูรณ์ ทำให้มีชาวเมืองใหญ่จำนวนไม่น้อย ทั้งจากกรุงโตเกียว โอซากะ และนาโกยะ อพยพมาตั้งถิ่นฐานในจังหวัดโอกินาวะ

ความไม่เคร่งเครียด และใช้ชีวิตสบาย ๆ สะท้อนมายังสภาพสังคมหลายอย่าง
หนึ่งในนั้นคือ การที่โอกินาวะเป็นจังหวัดที่มีอัตราการเจริญพันธุ์สูงสุดเป็นอันดับ 1 ของประเทศญี่ปุ่น
ต่อเนื่องยาวนานกว่า 40 ปี !

ในปี 2019 ผู้หญิงชาวโอกินาวะ 1 คน มีบุตรเฉลี่ย 1.82 คน
ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยของผู้หญิงชาวญี่ปุ่นที่มีบุตรเฉลี่ย 1.36 คน
และสูงกว่าผู้หญิงชาวโตเกียวที่มีบุตรเพียง 1.15 คน ซึ่งเป็นอัตราที่ต่ำสุดในประเทศ

การมีอัตราเจริญพันธุ์สูงสุดของประเทศ บวกกับผู้คนจากเมืองใหญ่ที่อพยพเข้ามา
เพื่อหลีกหนีจากความเคร่งเครียดวุ่นวาย ทำให้จำนวนประชากรของจังหวัดโอกินาวะเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ

ปี 2010 ประชากร 1,393,000 คน
ปี 2015 ประชากร 1,434,000 คน
ปี 2020 ประชากร 1,470,000 คน

ไม่เว้นแม้แต่ในปี 2021 ที่ผู้คนจำนวนไม่น้อย เลือกย้ายถิ่นฐานออกจากเมืองใหญ่
แล้วมาทำงานแบบ Work From Home ในเขตต่างจังหวัด เพื่อลดค่าครองชีพ
โอกินาวะก็เป็นอีกจุดหมายปลายทางที่สำคัญ

อย่างไรก็ตาม การที่มีประชากรเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ นั้น กลับไม่ได้ส่งผลดีต่อเศรษฐกิจของโอกินาวะมากนัก
เพราะจังหวัดแห่งนี้ไม่ได้เป็นเมืองการค้า หรือศูนย์กลางอุตสาหกรรมที่สำคัญของญี่ปุ่น และเป็นหนึ่งในจังหวัดที่มี GDP ต่อหัวต่ำสุดของประเทศ

โดยมี GDP ต่อหัวอยู่ที่ราว 27,000 ดอลลาร์สหรัฐต่อคนต่อปี
ต่ำกว่า GDP ต่อหัวของชาวญี่ปุ่น 40,200 ดอลลาร์สหรัฐต่อคนต่อปี
และต่ำกว่า GDP ต่อหัวของผู้คนในกรุงโตเกียวที่ 73,000 ดอลลาร์สหรัฐ

การมีผู้คนเพิ่มขึ้น ทำให้เศรษฐกิจของโอกินาวะเริ่มประสบปัญหาการจ้างงาน
และมีอัตราว่างงานสูงกว่าค่าเฉลี่ยของญี่ปุ่น

ซ้ำร้ายเศรษฐกิจของโอกินาวะยังขึ้นอยู่กับการท่องเที่ยวเป็นหลัก
ซึ่งภาคการท่องเที่ยวก็ได้รับผลกระทบอย่างหนักจากการระบาดของโควิด 19
โดยจำนวนนักท่องเที่ยวที่มาเยือนโอกินาวะในปี 2020 ลดลงกว่า 63% จากจุดสูงสุด 10 ล้านคนในปี 2019 และยังคงซบเซาต่อเนื่องมาจนถึงปี 2021

อย่างไรก็ตาม จังหวัดโอกินาวะก็มีแผนพัฒนาเพื่อผลักดันการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ
ทั้งการพัฒนาให้เป็นศูนย์กลางโลจิสติกส์ โดยเฉพาะการขนส่งสินค้าทางอากาศ และการเป็นศูนย์กลางในการซ่อมบำรุงอากาศยาน เพราะทำเลที่ตั้งอยู่ระหว่างญี่ปุ่น ไต้หวัน จีน และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ก็เป็นที่น่าติดตามต่อไป ว่าเศรษฐกิจของโอกินาวะจะสามารถเติบโตรองรับกับจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้นได้หรือไม่

แต่การเป็นจังหวัดเดียวที่มีประชากรเพิ่มขึ้น ทั้งที่ไม่ใช่จังหวัดที่มีเศรษฐกิจดี
ไม่ได้เป็นศูนย์กลางธุรกิจ หรือศูนย์กลางอุตสาหกรรม
ก็สะท้อนอะไรหลาย ๆ อย่างในสังคมญี่ปุ่น ที่ขึ้นชื่อในเรื่องของความเคร่งเครียด

บางทีสิ่งที่ผู้คนญี่ปุ่นตามหา
อาจมีอะไรที่มากกว่า แค่เรื่องของเงิน ก็เป็นได้..
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
Line - page.line.me/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงท-นแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References:
-https://www.insider.com/400000-people-flee-tokyo-in-2020-pandemic-exodus-2021-3
-https://the-japan-news.com/news/article/0007648966
-https://www.japantimes.co.jp/news/2019/08/23/national/chinese-largest-group-okinawa-2018/
-https://www.japantimes.co.jp/opinion/2021/04/21/commentary/japan-commentary/okinawa-tourism-covid-19-japan-economy/
-https://www.asahi.com/ajw/articles/14381043
-https://www.statista.com/statistics/1233526/japan-total-fertility-rate-by-prefecture/
-http://dc-office.org/wp-content/uploads/2017/03/OkinawasEconomicFutureandAsia.pdf
-https://www.asahi.com/ajw/articles/14140340
-https://www.pref.okinawa.lg.jp/site/shoko/kigyoritchi/seibi/documents/gaiyou.pdf