“แมลง” แหล่งโปรตีนใหม่ของโลก ที่คนไทยทอดกินมานาน /โดย ลงทุนแมน
รู้หรือไม่ว่ามนุษย์เรากินแมลงมานับล้านปีก่อน
แม้แต่ในยุคที่อารยธรรมของมนุษย์เริ่มเจริญขึ้น มนุษย์ก็ยังคงนิยมกินแมลงเป็นอาหาร

- อริสโตเติล นักปราชญ์ชาวกรีกเคยบันทึกถึง ความอร่อยของการกินตัวอ่อนของจักจั่น
- คัมภีร์ไบเบิลในภาคพันธสัญญาเดิม สนับสนุนให้ชาวคริสต์และชาวยิวกินตั๊กแตน

แต่เมื่อการเกษตรกรรมและปศุสัตว์พัฒนาขึ้น
วัว หมู ไก่ ปลา ก็ได้กลายเป็นเนื้อสัตว์ที่มนุษย์สามารถเพาะเลี้ยงเองได้ จนกลายเป็นอาหารหลักของมนุษย์ และเปลี่ยนให้ความเชื่อในการกินแมลง กลายเป็นอาหารของคนยากจน เท่านั้น

แต่ปัจจุบัน องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ ได้ประกาศให้แมลงเป็นแหล่งโปรตีนหลักของมนุษย์ในอนาคต เพื่อแก้ปัญหาปากท้องของประชากรมนุษย์ ที่คาดว่าจะมีมากถึง 1 หมื่นล้านคนในปี 2050

แล้วแมลงมีศักยภาพมากแค่ไหน
ในการเข้ามาเป็นแหล่งโปรตีนหลักของมนุษย์ ?
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
แม้ว่าบ้านเรา จะคุ้นเคยกับการกินแมลงทอดในปัจจุบันอยู่แล้ว

แต่วัฒนธรรมการกินแมลงยังสามารถพบได้ในอีกหลายพื้นที่ทั่วโลก
ผ่านหลากหลายเมนูที่แตกต่างกัน อย่างเช่น

- การบริโภคตัวอ่อนผึ้ง ในอินโดนีเซีย
- ดักแด้ทอด ของเกาหลี
- ตั๊กแตนต้มโชยุ ของญี่ปุ่น
- ปลวกทอด ของเม็กซิโก

จากการประเมินขององค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ หรือ FAO พบว่าในปี 2050

จำนวนประชากรบนโลกจะเพิ่มจากตัวเลข 7 พันล้านคน เป็น 1 หมื่นล้านคน
ทำให้ปริมาณของอาหารที่ต้องผลิตเพื่อหล่อเลี้ยงมนุษย์ทุกคนบนโลก
ต้องเพิ่มมากกว่า 70% จากปริมาณ ที่ผลิตได้ในปัจจุบัน

ปัญหาที่ตามมาก็คือ รูปแบบของเกษตรกรรมและปศุสัตว์ที่มีอยู่ในปัจจุบัน
ต้องใช้พื้นที่จำนวนมากและเหลือน้อยลงทุกที
สวนทางกับความต้องการอาหารที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ทำให้ FAO ได้ประกาศให้แมลงกลายเป็นแหล่งอาหารหลัก
เพื่อแก้ไขปัญหาขาดแคลนอาหารของมนุษยชาติในอนาคต

รวมถึงยังมีการกำหนดศัพท์อย่างเป็นทางการของการบริโภคแมลงว่า “Entomophagy”

เป็นคำที่เกิดจากภาษากรีกสองคำคือ Entomo ที่แปลว่า แมลง และ Phagy ที่แปลว่า กิน

แล้วแมลงมีดีอะไรบ้าง ที่จะสามารถเข้ามาแก้ไขปัญหาการขาดแคลนอาหารในอนาคตได้

จริง ๆ แล้ว ก็ต้องบอกว่าแมลงส่วนใหญ่อุดมไปด้วยสารอาหารและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย

แถมยังมีความหลากหลายมากกว่าที่เราได้จากเนื้อสัตว์ทั่วไป
ไม่ว่าจะเป็นแคลเซียม สังกะสี เหล็ก ไฟเบอร์ และวิตามิน

นอกจากนี้ การบริโภคแมลงยังเป็นทางเลือกที่ดีต่อคนรักสุขภาพ เพราะมีแมลงหลายชนิดที่มีปริมาณไขมันที่น้อย อีกทั้งยังมีสารไคทิน ที่มีคุณสมบัติช่วยดักจับไขมัน ทำให้ระดับคอเลสเตอรอลในร่างกายลดลงได้

และอีกสิ่งสำคัญ ที่จะทำให้แมลงกลายเป็นอาหารของมนุษยชาติในอนาคต
และเข้ามาแทนที่เนื้อสัตว์แบบเดิม ๆ ได้นั่นก็คือ แมลงเป็นแหล่ง “โปรตีน”

หากเราเทียบที่ปริมาณเท่า ๆ กันระหว่างเนื้อสัตว์ทั่ว ๆ ไป และแมลง จะพบว่าผงแมลงให้โปรตีนมากกว่า

โดยเฉลี่ยแล้วผงแมลง 100 กรัม ให้โปรตีนประมาณ 60 ถึง 80 กรัม
ในขณะที่เนื้อสัตว์ทั่วไปให้โปรตีนประมาณ 20 ถึง 40 กรัมเท่านั้น

นอกจากสัดส่วนของปริมาณโปรตีนที่ได้รับแล้ว ทรัพยากรที่ใช้ในการเพาะเลี้ยงแมลงก็ถือว่าคุ้มค่ามากกว่าที่ใช้ในการเลี้ยงปศุสัตว์ทั่ว ๆ ไป

หากเราต้องการเนื้อเพื่อการบริโภค 1 กิโลกรัม

สำหรับวัวแล้ว เราจะต้องให้อาหารสูงถึง 8 กิโลกรัม
ซึ่งวัว 1 ตัว มีส่วนที่เราบริโภคได้แค่ 40% เท่านั้น

ในขณะที่จิ้งหรีด มีส่วนที่บริโภคได้ถึง 80% และให้อาหารเพียง 1.2 กิโลกรัม

อีกทั้ง เรื่องของสภาพแวดล้อมและพื้นที่ในการเลี้ยง ก็ถือว่าคุ้มค่ากว่าการทำปศุสัตว์แบบดั้งเดิม

โดยการเพาะเลี้ยงแมลงในปัจจุบันนั้น ไม่ต่างจากการเพาะปลูกผักในโรงเรือน
เพียงแค่ต้องควบคุมอุณหภูมิและความชื้นให้เหมาะสมก็สามารถเพาะเลี้ยงได้

แมลงส่วนใหญ่ชื่นชอบอากาศร้อน จึงเหมาะกับประเทศเขตร้อนอย่างเช่นประเทศไทย
รวมถึงยังใช้พื้นที่น้อยกว่ามาก แตกต่างจากการเลี้ยงวัวที่ต้องเตรียมทั้งโรงเรือนและพื้นที่เปิดโล่งในการเลี้ยง

อีกประเด็นคือ การเลี้ยงแมลงนั้น แทบจะไม่พบเจอปัญหาเรื่องโรคระบาดเลย ซึ่งเรื่องนี้ถือเป็นเรื่องความท้าทายในการควบคุม และยังสร้างความเสียหายต่อเกษตรกรผู้เลี้ยงเป็นอย่างมาก

เหมือนอย่างการระบาดของเชื้ออหิวาต์แอฟริกาในสุกร หรือ ASF ก่อนหน้านี้ ที่ทำให้ราคาเนื้อหมูพุ่งขึ้นเป็น 200 บาทต่อกิโลกรัม

นอกจากการเลี้ยงแมลงเพื่อเป็นอาหารแล้ว
การส่งเสริมการบริโภคแมลงยังช่วยลดภาวะโลกร้อนอีกด้วย

เพราะการเลี้ยงสัตว์ใหญ่มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจก อย่างเช่น ก๊าซมีเทน หรือแอมโมเนียจากปัสสาวะ ที่เมื่อผสมกับดินจะกลายเป็นก๊าซไนตรัสออกไซด์

ก๊าซเรือนกระจกที่เกิดจากมนุษย์ทั่วโลกนั้น ประมาณ 10% มาจากการทำปศุสัตว์
แต่การเพาะเลี้ยงแมลงจะปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่น้อยกว่ามาก
อย่างเช่น ฟาร์มจิ้งหรีด จะปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้อยกว่าฟาร์มไก่ถึง 75% และคิดเป็น 0.1% ของวัว เท่านั้น

แล้วในแง่ของเศรษฐกิจนั้น
อุตสาหกรรมแมลง มีความน่าสนใจอย่างไร ?

ฟาร์มเลี้ยงแมลงเพื่อการบริโภคนั้น มีมานานและมีจำนวนมากในประเทศไทย
อย่างเช่นฟาร์มจิ้งหรีด ที่มีจำนวนกว่า 23,000 ฟาร์ม ซึ่งมากที่สุดในโลก

รวมถึงยังมีตลาดขายส่งแมลง รองรับพ่อค้าแม่ค้าแมลงทอดที่เราเห็นทั่วไป และมีสินค้าจากแมลง ส่งออกไปยังต่างประเทศในหลากหลายรูปแบบ

โดยราคาขายส่งของแมลงจะแตกต่างกันไปตามแต่ละชนิด เช่น จิ้งหรีด มีราคาขายส่งประมาณ 100 บาทต่อกิโลกรัม แต่ถ้าหากผลิตเป็นผงแล้วส่งออก มูลค่าอาจจะสูงถึง 3,000 บาทต่อกิโลกรัม

หรืออีกตัวอย่างหนึ่งก็เช่น ด้วงมะพร้าวหรือด้วงสาคู ที่มีราคาขายประมาณ 250-300 บาทต่อกิโลกรัม
แต่หากเป็นตัวอ่อนพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ที่นำมาเข้าฝักหรือตัวเงาะเข้ารัง จะมีราคาสูงถึง 2,000 บาทต่อกิโลกรัม

นอกจากวิธีการเพาะเลี้ยงที่ง่าย ใช้พื้นที่และทรัพยากรน้อยแล้ว
ระยะเวลาในการเพาะเลี้ยง ก็ถือเป็นจุดเด่นของโปรตีนแห่งอนาคตชนิดนี้

ปกติแล้วเราเลี้ยงวัวเนื้อตั้งแต่เกิดจนถึงขายได้อาจจะต้องใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 15 เดือน ส่วนหมูนั้นประมาณ 4 ถึง 6 เดือน แต่แมลงนั้นมีวงจรชีวิตที่สั้นกว่า ทำให้สามารถจับขายได้ด้วยระยะเวลาเลี้ยงเพียง 1 ถึง 2 เดือนเท่านั้น

ที่น่าสนใจคือ ปัจจุบันทั่วโลกมีแมลงที่สามารถกินได้มากถึง 2,100 ชนิด
ทำให้ยังมีโอกาสอีกมาก ที่จะนำแมลงหลากหลายชนิดมาต่อยอดทางธุรกิจในอนาคต

แล้วปัจจุบัน การบริโภคแมลง ไปไกลแค่ไหนแล้ว ?

ช่วงไม่กี่ปีมานี้ สหภาพยุโรปได้ทยอยรับรองสายพันธุ์ของแมลงเพื่อการบริโภคและการค้าออกมามากขึ้นเรื่อย ๆ อย่างเช่น จิ้งหรีดขาว หนอนนก และล่าสุดคือ ตั๊กแตน

และจากการสำรวจผู้บริโภคในเยอรมนีพบว่า ประชากรประมาณ 20% พร้อมที่จะทดลองกินแมลง ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี 2016 เป็นเท่าตัว

แม้แต่เมืองผู้ดีอย่างประเทศอังกฤษเอง ก็เริ่มเปิดใจให้กับการบริโภคแมลงมากขึ้น
โดยผลสำรวจจาก Sainsbury’s แบรนด์ซูเปอร์มาร์เก็ตของอังกฤษ
พบว่า มีผู้บริโภคมากถึง 42% พร้อมที่จะลองบริโภคแมลงเป็นทางเลือก

จากแนวโน้มการบริโภคแมลง ที่ผู้คนเริ่มเปิดรับมากขึ้นทำให้ Barclays ธนาคารขนาดใหญ่ในประเทศอังกฤษได้ประเมินว่า ตลาดโปรตีนจากแมลงจะมีมูลค่าสูงถึง 2.7 แสนล้านบาทในปี 2030 เพิ่มขึ้นจาก 3.3 หมื่นล้านบาทในปี 2019 ซึ่งเติบโตมากขึ้นเป็น 8 เท่า เลยทีเดียว

ซึ่งปัจจุบัน นอกจากจะมีการนำแมลงมาทอดอย่างที่คนไทยคุ้นเคยแล้ว
เรายังพบสินค้าจากแมลงในหลากหลายรูปแบบ อย่างเช่น

- โปรตีนชนิดผง ที่ถูกนำไปปรุงแต่งในหลากหลายเมนู เช่น เครื่องดื่ม หรือเบเกอรี
- โปรตีนอัดเม็ดเพื่อสุขภาพ ที่มีการบริโภคไม่ต่างจากอาหารเสริมทั่วไป
- เนื้อปรุงแต่งจากแมลง อย่างเช่น เบอร์เกอร์ หรือไส้กรอก
- เส้นพาสตาจากแมลง
- ไอศกรีมจากแมลง

จากเรื่องราวเหล่านี้ ก็ดูเหมือนว่าแมลงมีศักยภาพมากพอที่จะเข้ามาเป็นแหล่งโปรตีนหลักของมนุษย์เหมือนกับเนื้อสัตว์อื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็น วัว หมู ไก่ หรือปลา

ซึ่งประเทศไทยเองถือว่ามีความพร้อมมากกว่าประเทศอื่น ๆ ทั้งชนิดของแมลงที่กินได้ ที่มีการสำรวจพบมากกว่า 50 ชนิด ภูมิอากาศเขตร้อนซึ่งเหมาะแก่การเพาะเลี้ยง

และสุดท้ายคือ ทักษะการปรุงอาหารของคนไทยที่ไม่แพ้ชาติใดในโลก
ก็อาจจะทำให้เมนูแมลง ที่ส่วนใหญ่เราจะพบเจอแต่แมลงทอด
ถูกปรุงแต่งจนกลายเป็นเมนูใหม่ ๆ ที่อาจจะโด่งดัง ไม่แพ้ต้มยำกุ้งหรือผัดไทยเลย ก็เป็นได้..
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
Line - page.line.me/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
TikTok - tiktok.com/@longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงท-นแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References
-https://www.theguardian.com/food/2021/may/08/if-we-want-to-save-the-planet-the-future-of-food-is-insects
-https://www.blockdit.com/posts/6237f091a161cc5de65602c6
-https://themomentum.co/insects-food-entomophagy-series-1/
-https://themomentum.co/insects-food-entomophagy-series-2/
-https://today.line.me/th/v2/article/QJqMzl
-https://www.gourmetandcuisine.com/stories/detail/1265
-https://www.bangkokbiznews.com/lifestyle/971738
-https://www.bbc.com/thai/features-42718067
-https://www.bangkokbiznews.com/business/991762
-https://www.thairath.co.th/lifestyle/food/2159275
-https://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG211225103604544
-https://www.aljazeera.com/news/2021/11/23/bugs-for-breakfast-insects-could-be-key-for-the-future-of-food
-https://www.longtunman.com/35714
-https://www.nationalgeographic.com/culture/article/eating-bugs-cultural-cuisine#:~:text=Aristotle%2C%20the%20fourth%2Dcentury%20Greek,before%20the%20husk%20is%20broken.
-https://www.businessinsider.com/eating-insects-set-to-become-8-billion-business-barclays-2019-6