สิ่งที่สหรัฐฯ ขอจากไทย และไทยเสนอให้สหรัฐฯ

1. การเปิดตลาดสินค้าเกษตร และสินค้าอื่น ๆ ให้สหรัฐฯ โดยลดภาษีนำเข้าเป็น 0% (เหมือน FTA)
โดยสหรัฐฯ ต้องการให้ไทย ลดภาษีนำเข้าสินค้าจากอเมริกา เป็น 0% สำหรับรายการสินค้าจำนวนมาก

- สำหรับสินค้าที่ไทยผลิตไม่ได้ เช่น เชอร์รี่
ไม่มีปัญหา เพราะทำให้ผู้บริโภคได้สินค้าถูกลง และสินค้าเหล่านี้มักมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจไม่มากนัก

- สินค้าที่ไทยผลิตได้แต่ไม่พอ เช่น ข้าวโพด
อาจเกิดปัญหาหากสินค้าสหรัฐฯ มีต้นทุนที่ถูกกว่า โดยไทยขอเวลาปรับตัว (เช่น 5 ปี) หรือกำหนดเป็นโควต้านำเข้า (นำเข้าเท่าที่ขาด) เพื่อไม่ให้กระทบผู้ผลิตในประเทศมากเกินไป

ไทยผลิตข้าวโพดไม่พอสำหรับอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ ซึ่งต้องการสูงมาก
ปัจจุบันใช้ 10 ล้านตัน อาจเพิ่มได้ถึง 13 ล้านตัน ซึ่งต้นทุนข้าวโพดของสหรัฐฯ ถูกกว่าไทยมาก

อาจมีมาตรการป้องกัน กำหนดให้ผู้ซื้อในไทย เช่น โรงงานอาหารสัตว์ ต้องซื้อข้าวโพดจากเกษตรกรไทยให้หมดก่อน (5 ล้านตัน) ในราคาของไทย จากนั้นจึงค่อยซื้อจากประเทศเพื่อนบ้าน และส่วนที่เหลือจึงซื้อจากสหรัฐฯ ในราคาที่ถูกกว่า

นอกจากนี้ ยังมีการกำหนดให้การนำเข้าข้าวโพดจากประเทศเพื่อนบ้าน ต้องมีใบรับรองว่าไม่มาจากการเผา (PM 2.5) เพื่อลดปริมาณนำเข้าจากแหล่งเหล่านั้น

- สินค้าที่ไทยผลิตได้และเพียงพอ/เกินพอ เช่น เนื้อหมู
ไทยจะยังไม่เปิดนำเข้าทันที แต่ต้องให้เวลาผู้ผลิตไทยปรับตัว และเพิ่มขีดความสามารถในการผลิตเพื่อลดต้นทุน มิฉะนั้นจะไม่สามารถแข่งขันได้ ทั้งการบริโภคในประเทศและการส่งออก

หากจะเปิดตลาด (ยังไม่ได้คุยกันเป็นทางการ) จะเปิดในปริมาณที่น้อยมาก อาจไม่ถึง 1% ของปริมาณการบริโภคทั้งหมด และต้องมีการตรวจสอบแหล่งที่มาของหมูอย่างเข้มงวด

ส่วนเครื่องในหมู ไทยจะไม่เปิดให้มีการนำเข้าเครื่องในหมู เพราะราคาในสหรัฐฯ ถูกมาก แต่ในไทยแพง และได้รับความนิยมสูง

- สินค้าที่สหรัฐฯ ไม่มีบางรายการ ไทยก็เสนอเปิดให้สหรัฐฯ เข้ามา 0% ทั้งที่รู้ว่าสหรัฐฯ ไม่ได้ผลิตและจะไม่ส่งเข้ามา เช่น ลำไย เพื่อให้ดูว่าไทยเสนอรายการจำนวนมาก

2. การแก้ไขอุปสรรคทางการค้าที่ไม่ใช่ภาษี (Non-Tariff Barriers)

- สหรัฐฯ ต้องการให้ไทย แก้ไขปัญหาขั้นตอนการค้าที่ยุ่งยาก ซับซ้อน และใช้เวลานาน เช่น กระบวนการศุลกากร เอกสารล่าช้า และมาตรฐานสินค้า

- สหรัฐฯ จะทำการสำรวจและรายงานปัญหาเหล่านี้ทุกปี

โดยไทยมองว่า เป็นโอกาสที่จะปรับปรุงการทำงานของหน่วยงานราชการให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เช่น ระบบ One Stop Service, ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ซึ่งจะช่วยลดต้นทุน และเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศอยู่แล้ว

3. การจัดการกับ "สินค้าสวมสิทธิ์" (Transhipment/Disguised Goods)

- สหรัฐฯ ไม่ต้องการให้สินค้าที่มาจากประเทศอื่น แต่มีสัดส่วน Local Content ของไทยน้อยมาก หรือไม่มีเลย ถูกส่งออกไปจากไทย โดยอ้างว่าเป็นสินค้าไทย เพื่อรับสิทธิพิเศษทางภาษี

- สหรัฐฯ ต้องการให้สินค้าที่จะได้รับอัตราภาษี 19% ต้องเป็นสินค้าที่มีสัดส่วนการผลิตในไทยอย่างน้อย มากกว่า 40% (แต่ยังไม่สามารถตกลงตัวเลขที่แน่นอนได้ เช่น 45%, 50%, 55%, 60%)

- หากเข้าเกณฑ์สินค้าสวมสิทธิ์ จะถูกเก็บภาษีในอัตรา 40% (เช่นเดียวกับเวียดนาม)

- ไทยจะต้องเข้มงวดในการตรวจสอบและออกใบรับรองแหล่งกำเนิดสินค้า (Certificate of Origin หรือ COO) โดยเฉพาะในช่วงนี้ ให้กรมศุลกากรและกระทรวงพาณิชย์ ร่วมมือกันตรวจสอบโรงงาน และแหล่งที่มา เพื่อให้แน่ใจว่าสินค้าที่ส่งออก เป็นสินค้าที่ผลิตในไทยจริง

4. ข้อเสนอของไทย เพื่อนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ

- การซื้อพลังงาน (น้ำมันและ LNG) จากสหรัฐฯ มากขึ้น
ไทยเสนอที่จะซื้อน้ำมันจากสหรัฐฯ เพิ่มขึ้น คิดประมาณ 10% ของการนำเข้านำมันทั้งหมด หรือ 120,000 บาร์เรลต่อวัน

ไทยสนใจซื้อ LNG จากสหรัฐฯ เนื่องจากมีต้นทุนที่ถูกกว่ามาก ซึ่งมีการเซ็นสัญญาซื้อ LNG ล็อตแรก 1 ล้านตัน (จากทั้งหมด 15 ล้านตันที่ไทยนำเข้า) และจะเริ่มส่งมอบในปีหน้า โดยการซื้อพลังงานราคาถูกนี้ จะมีส่วนช่วยให้ค่าไฟฟ้าในไทยถูกลงด้วย

- การซื้อเครื่องบินจาก Boeing
การบินไทย จำเป็นต้องเปลี่ยนฝูงบินเก่าที่ไม่ได้ซื้อมานานก่อนโควิด-19 ประมาณ 100 ลำ
โดยไทยเสนอที่จะทยอยซื้อเครื่องบิน Boeing จากสหรัฐฯ ในช่วง 5-10 ปีข้างหน้า

5. การรักษาฐานการลงทุนของบริษัทสหรัฐฯ ในไทย
บริษัทสหรัฐฯ ที่มาลงทุนผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เช่น ฮาร์ดดิสก์, เซิร์ฟเวอร์คอมพิวเตอร์ ในไทยมายาวนาน และส่งออกไปยังสหรัฐฯ (คิดเป็น 30% ของมูลค่าการได้เปรียบดุลการค้าของไทยกับสหรัฐฯ)

บริษัทเหล่านี้ต้องการคงฐานการผลิตในไทยต่อไป เนื่องจากไทยมีช่างฝีมือที่มีทักษะเฉพาะทาง ที่สั่งสมมานานกว่า 30-40 ปี และมีจำนวนมาก กว่าแสนคน ซึ่งในสหรัฐฯ หาได้ยาก

การคงฐานการผลิตนี้ ช่วยป้องกันการตกงาน และการย้ายฐานการผลิตออกจากประเทศไทย

โดยสรุปแล้ว การเจรจานี้ ไม่ใช่แค่การต่อรองภาษี แต่เป็นการเจรจาเชิงกลยุทธ์ที่ครอบคลุมหลายมิติ ทั้งการเปิดตลาด การแก้ไขอุปสรรคทางการค้า และการสนับสนุนการลงทุน

เพื่อให้ไทยยังคงความสามารถในการแข่งขันในเวทีโลก และเป็นโอกาสในการปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจของประเทศในระยะยาว