Helen บริษัทฟินแลนด์ ที่คิดโมเดล เอาความร้อนจาก Data Center ไปขายต่อ /โดย ลงทุนแมน
ปัญหาหนึ่งที่บริษัทเทคโนโลยีใหญ่ ๆ กำลังปวดหัวว่าจะจัดการอย่างไรดี นั่นคือ ความร้อนจาก Data Center

เพราะถ้ามันยิ่งร้อนมาก ๆ ก็ต้องทำให้ Data Center เย็นลง ไม่ว่าจะใช้น้ำหรืออะไรก็ตาม

แต่ Helen บริษัทพลังงานจากฟินแลนด์ แก้ปัญหานี้ได้ฉลาดมาก แทนที่จะปล่อยทิ้งความร้อนไปเฉย ๆ ก็เก็บมันมา แล้วเอาไปขายต่อให้กับคนในเมืองหลวงได้อีกรอบ

โมเดลนี้น่าสนใจแค่ไหน ?
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง

จริง ๆ ต้องบอกว่า ไม่ใช่แค่โมเดลการแก้ปัญหาความร้อนจาก Data Center ที่ฉลาดล้ำเท่านั้น แต่ Helen เอง ยังเป็นบริษัทไฟฟ้าที่น่าสนใจมาก ๆ

ที่พูดแบบนี้ เพราะ Helen ไม่ใช่บริษัทเอกชนทั่วไป
แต่เจ้าของจริง ๆ แบบ 100% ของบริษัทนี้ คือ เทศบาลเฮลซิงกิ มานานกว่า 100 ปีแล้ว

ซึ่งมาจากเหตุผลว่าในตอนนั้น บริษัทไฟฟ้าเอกชนในเฮลซิงกิ เมืองหลวงของฟินแลนด์ กระจัดกระจายกันมากเกินไป แถมยังแบ่งพื้นที่จ่ายไฟฟ้าได้เล็ก ๆ ไม่ครอบคลุมทั่วเมือง

ทำให้ในปี 1909 เทศบาลเฮลซิงกิ ตัดสินใจโอนกรรมสิทธิ์ของโรงไฟฟ้าเอกชนมาเป็นของตัวเอง แล้วบริหารงานให้รวมศูนย์ไว้ภายใต้บริษัทเดียว

และต่อมาในปี 1957 ก็ได้วางระบบจ่ายความร้อนทั่วเมืองเป็นครั้งแรก จนปัจจุบัน อาคารกว่า 90% ในเมือง ต้องพึ่งพาความร้อนจาก Helen มาโดยตลอด

อย่างไรก็ตาม จุดเปลี่ยนสำคัญของบริษัทเกิดขึ้นในปี 1995 เมื่อรัฐบาลออกกฎหมายไฟฟ้าเสรี ซึ่งทำให้คนทั่วไปสามารถซื้อไฟฟ้าจากบริษัทไหนก็ได้

พอเป็นแบบนี้ ทำให้ธุรกิจขายไฟฟ้าของ Helen ไม่ได้ผูกขาดในเมืองหลวงอีกต่อไป และยังต้องแข่งขันด้านราคากับเจ้าอื่นเพื่อให้คนมาเลือกซื้อไฟฟ้าจากตัวเอง

Helen จึงเลือกไปทำธุรกิจเพิ่มเติมจากที่ตัวเองมีอยู่แล้ว นั่นคือ สายส่งไฟฟ้า โดยคอยเก็บค่าธรรมเนียมในการซื้อขายไฟฟ้าระหว่างผู้ผลิตและคนทั่วไปแทน

ส่วนธุรกิจขายความร้อนและความเย็นของตัวเอง Helen ก็ยังผูกขาดได้เหมือนเดิม เพราะด้วยระบบท่อที่วางไว้ทั่วเมืองแล้ว จึงยากมากที่คู่แข่งจะเข้ามาในตลาดนี้ได้

ซึ่งการผูกขาดท่อขายความร้อนและความเย็นทั่วไปในเมืองหลวงนี่เอง ก็กลายเป็นโอกาสสำคัญในการต่อยอดทำเงินจาก Data Center ที่เป็นเมกะเทรนด์ในโลกปัจจุบัน

เพราะ Helen ขายความร้อนให้กับชาวเมืองอยู่แล้ว
การได้ความร้อนจาก Data Center มาใช้ จึงเหมือนได้โรงไฟฟ้าที่ผลิตพลังงานออกมาได้ตลอดทั้งปี

โดย Helen ก็จะนำท่อไปดูดความร้อนมาจาก Data Center จากนั้นก็นำมาเก็บไว้แล้วเพิ่มความร้อนให้สูงขึ้นอีก ก่อนนำไปขายต่อให้กับชาวเมืองเฮลซิงกิอีกทอดหนึ่ง

ในขณะที่ระบบความเย็น ซึ่งเป็นสิ่งที่ Helen ขายให้กับชาวเมืองด้วยนั้น ก็ถูกแบ่งส่งไปให้ Data Center เพื่อแก้ปัญหาความร้อนได้อีกด้วย

ดังนั้นแล้ว Helen จึงแทบไม่ต้องลงทุนกับอะไรเพิ่มเติมมากนัก เพราะมีระบบท่อความร้อนและความเย็นทั่วเมืองอยู่แล้ว ขอแค่ไปต่อท่อเอาความร้อนออกจาก Data Center เท่านั้น

ส่วนบริษัทเทคโนโลยีที่มี Data Center อยู่ในมือ ก็ไม่ต้องลงทุนมหาศาลกับระบบทำความเย็นเพื่อลดความร้อน เพราะสามารถใช้บริการจาก Helen ได้เลย

เรื่องนี้ ทำให้กลายเป็นดีลที่ได้ประโยชน์ทั้งคู่
อีกฝั่งเอาความร้อน ซึ่งมีต้นทุนที่เพิ่มขึ้นมาไม่มากนัก หรือแทบไม่มีเลย ไปขายต่อ

ส่วนอีกฝั่งก็ไม่ต้องควักเงินลงทุนระบบหล่อเย็นเพิ่ม

โดยตอนนี้ Helen ร่วมมือกับ Equinix ผู้ให้บริการศูนย์ข้อมูลจากสหรัฐฯ ซึ่งได้เปิดตัวใช้งานบางส่วนเป็นที่เรียบร้อยแล้ว

ซึ่งปัจจุบัน Helen มีรายได้จากการขายความร้อนราว 41% ของทั้งหมด แปลว่า ถ้ายิ่งได้ความร้อนมาแบบฟรี ๆ มากขึ้น ก็ยิ่งช่วยลดต้นทุนธุรกิจนี้ลงไปอีก

แถมอาจช่วยให้ Helen มีผลประกอบการที่ดีขึ้นได้ เพราะที่ผ่านมา ยอดขายและกำไรผันผวนมาโดยตลอด จากการพึ่งพารายได้เกือบครึ่งหนึ่งจากการขายไฟฟ้า

ปี 2022
- ยอดขาย 66,000 ล้านบาท
- กำไร 3,400 ล้านบาท

ปี 2023
- ยอดขาย 67,000 ล้านบาท
- กำไร 1,800 ล้านบาท

ปี 2024
- ยอดขาย 56,000 ล้านบาท
- กำไร 4,600 ล้านบาท

ทั้งหมดนี้ ก็เรียกได้ว่าเป็นโมเดลธุรกิจที่น่าสนใจมาก
ในการเอาความร้อนจาก Data Center ไปขายต่อ

แต่ข้อจำกัดของโมเดลนี้คือ การที่ประเทศอื่น ๆ ไม่สามารถก๊อบปี้กันได้ง่าย ๆ เพราะต้องมีระบบโครงข่ายท่อรอบเมือง เหมือนอย่างฟินแลนด์ ที่มีพร้อมอยู่แล้ว

ซึ่งกลายเป็นจุดแข็งให้ประเทศเมืองหนาวต่าง ๆ ใช้ดึงดูดให้บริษัทเทคโนโลยีมาลงทุน Data Center ในประเทศตัวเอง ในแบบที่ประเทศอื่นก็แข่งได้ยาก

เพราะการมาตั้ง Data Center ในประเทศเหล่านี้ เหลือแค่ต้นทุนหลักอย่างค่าไฟและค่าก่อสร้าง แต่ต้นทุนการทำความเย็น แทบไม่ต้องลงทุนอะไรเพิ่มเติมอีกแล้ว..

References
- Finland’s Big Idea: Turning Data Center Heat Into Power by Bloomberg
- Helen Financial Statements 2024