TISA หรือ Thailand Individual Savings Account คือบัญชีการออม-การลงทุนส่วนบุคคล ที่เปิดให้นักลงทุนที่ซื้อสินทรัพย์ ตามเงื่อนไขของตลาดหลักทรัพย์ฯ แล้วลดหย่อนภาษีรวมได้สูงสุด 800,000 บาท

ล่าสุด กระทรวงการคลังฯ ร่วมกับ ก.ล.ต. และตลาดหลักทรัพย์ฯ ได้แถลงอัปเดตความคืบหน้าและรายละเอียดเพิ่มเติม เกี่ยวกับโครงการนี้ ซึ่งจะส่งเรื่องต่อให้ ครม. ชุดใหญ่ พิจารณาและอนุมัติต่อไป

1. มาตรการส่งเสริมการออมและความมั่งคั่งนี้ ถูกออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์สังคมสูงวัย โดยการ "รื้อระบบ" การออมของประเทศใหม่ทั้งหมด เพื่อแก้ปัญหาเรื้อรัง ที่คนไทยออมเงินไม่พอใช้หลังเกษียณ

- เปลี่ยนจากการ "ลดหย่อนภาษีระยะสั้น" เป็นการ "สร้างวินัยการออมระยะยาวที่ยั่งยืน"

ในอดีต มาตรการอย่าง LTF หรือ SSF มักถูกมองว่าเป็นมาตรการชั่วคราว เพื่อกระตุ้นตลาดหุ้น จนเกิดความบิดเบือน หรือลดหย่อนภาษีเป็นหลัก แต่ไม่ได้สร้างความมั่งคั่งที่แท้จริงให้กับผู้เกษียณ

จึงเป็นที่มาของ TISA ซึ่งเปลี่ยนรูปแบบให้เป็นระบบถาวร ไม่ใช่มาตรการชั่วคราวที่ต้องมาลุ้นต่ออายุ เพื่อให้คนไทย สามารถวางแผนการเงินยาวไปจนถึงวัยเกษียณ

2. แนวคิดหลักของ TISA
ถูกออกแบบมาเพื่อ "รื้อระบบ" การออมและการลงทุนเพื่อการเกษียณของไทยใหม่ โดยมีเป้าหมายคือ

- ความยืดหยุ่นแบบ DIY
อนุญาตให้ผู้ออมจัดพอร์ตการลงทุนได้เอง (DIY) ตามความเหมาะสมของช่วงวัยและความเสี่ยงที่รับได้ แทนที่จะต้องเลือกเมนูสำเร็จรูป ที่ถูกบังคับมา ซึ่งช่วยให้คนรุ่นใหม่หรือคนวัยทำงาน กล้าเข้ามาออมมากขึ้น เพราะปรับเปลี่ยนสินทรัพย์ได้

เพื่อให้เห็นภาพง่ายขึ้น มาตรการนี้เปรียบเหมือนการเปลี่ยนจาก "ร้านอาหารตามสั่งที่บังคับเมนู" (ต้องซื้อกองทุนตามที่กำหนด) มาเป็นบุฟเฟต์สลัดบาร์แบบ DIY ที่เลือกหยิบส่วนผสม (หุ้น, พันธบัตร, กองทุน) มาเองได้ตามใจชอบ

อย่างไรก็ตาม TISA จะไม่ครอบคลุม DR
ถ้าอยากลงทุนในสินทรัพย์ต่างประเทศ ต้องเลือกกองทุนที่ไปลงทุนในต่างประเทศ แทน

- ยกเลิกเพดานรายได้
โดยยกเลิกเงื่อนไขที่จำกัดการลดหย่อนภาษี 30% ของรายได้ เพื่อเปิดโอกาสให้คนที่ต้องการออมมากกว่าสัดส่วนนั้น สามารถทำได้

3. โครงสร้างบัญชี TISA แบ่งเป็น 2 วงเงินหลัก

ส่วนแรก วงเงินลดหย่อนภาษี 800,000 บาท

สินทรัพย์ที่ลงทุนได้คือ
สินทรัพย์เดิม > รวมทุกอย่างที่มีอยู่แล้ว เช่น RMF, SSF, กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (PVD), กบข., ประกันบำนาญ, กองทุนสงเคราะห์ครู

สินทรัพย์ใหม่ > อนุญาตให้ลงทุนตรงได้ คือสามารถซื้อหุ้นรายตัว, กองทุน ETF หรือพันธบัตร ผ่านโบรกเกอร์ได้โดยตรง ไม่จำเป็นต้องซื้อผ่านกองทุนรวมเท่านั้น

แต่มีเงื่อนไข ต้องถือครองระยะยาวเพื่อการเกษียณ โดยเบื้องต้นกำหนดไว้ที่อายุ 55 ปี และต้องถือครองอย่างน้อย 5 ปี

ส่วนที่สอง วงเงินยกเว้นภาษีผลตอบแทน วงเงิน 200,000 บาท

ก็คือ เงินต้นที่ใส่เข้ามา ไม่ได้นำไปลดหย่อนภาษี แต่ผลตอบแทนที่ได้ เช่น เงินปันผล, ดอกเบี้ย, Capital Gains จะได้รับสิทยกเว้นภาษี ไม่ต้องถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย และไม่ต้องนำไปคำนวณภาษีปลายปี

และมีระยะเวลาการถือครองที่สั้นกว่าส่วนแรก (อาจจะ 5-7 ปี) ไม่จำเป็นต้องรอถึงอายุ 55 ปี

เหมาะสำหรับคนทั่วไป ที่อาจฐานภาษีไม่ถึงเกณฑ์ต้องเสียภาษี
หรือพ่อแม่ที่ต้องการออมหุ้นให้ลูก สามารถสะสมความมั่งคั่งได้ตั้งแต่อายุยังน้อย แก้ปัญหาการเริ่มต้นออมช้าเกินไป

รวมถึงแก้ปัญหาข้อกฎหมายเดิม ที่ระบุว่า รายได้ของบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ ต้องนำมารวมคำนวณภาษีกับพ่อแม่

4. การบริหารจัดการพอร์ตบัญชี TISA

ผู้ลงทุนสามารถสับเปลี่ยน (Switch) สินทรัพย์ภายในบัญชี TISA ได้อย่างอิสระ โดยไม่ผิดเงื่อนไขภาษี เช่น ปีนี้ซื้อประกัน ปีหน้าเปลี่ยนไปซื้อหุ้น
หรือขายหุ้นตัวหนึ่ง ไปซื้ออีกตัวหนึ่ง หรือขายหุ้นแล้ว พักเงินสดไว้ในบัญชีก่อน แล้วค่อยซื้อทีหลัง ทำได้ตลอด ไม่มีเงื่อนไขระยะเวลา ตราบใดที่เงินยังอยู่ในระบบบัญชี TISA

แต่ภาพรวมของพอร์ตต้องถือตามเกณฑ์ คือถึงอายุ 55 ปี และถืออย่างน้อย 5 ปี

5. ตลาดหลักทรัพย์ฯ กำลังพัฒนาแอปพลิเคชัน TISA ที่จะรวบรวมข้อมูลการออมทุกประเภทของผู้ลงทุนไว้ในที่เดียว

แอปฯ นี้จะช่วยให้ผู้ลงทุนเห็นภาพรวมความมั่งคั่งของตนเอง และสามารถสับเปลี่ยนกองทุน หรือจัดการพอร์ตการลงทุนได้สะดวกขึ้น

6. กรอบระยะเวลาของโครงการ TISA
ปัจจุบันผ่านความเห็นชอบในหลักการจาก ครม. เศรษฐกิจ แล้ว แต่ยังต้องรอรายละเอียดสุดท้ายเพื่อเสนอ ครม. ชุดใหญ่ อนุมัติ โดยตั้งเป้าให้จบภายในเดือนธันวาคมนี้ เพื่อให้ทันใช้สำหรับปีภาษีหน้า

ซึ่งคาดว่า ช่วงครึ่งปีแรก 2569 จะเป็นช่วงพัฒนาระบบ
และตั้งแต่เดือน ก.ค. 2569 คาดว่า ระบบการลงทุนตรง และระบบหลังบ้าน น่าจะพร้อมใช้งาน